Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
RecepcjaprzekładówliteraturyiberoamerykańskiejwPolscewlatach1945–2005...
wtarzalnewtonie.Zdrugiejstronynaprawdęnielicznebyłyzarównogłębszeanalizy
tychksiążek,jakipróbyopisuichpolskiejrecepcji.Powstałeopracowaniadoty-
cząceobecnościliteraturyiberoamerykańskiejwPolsceprezentująnajczęściejpo-
dejścieilościowe,tj.sąwnichprzedstawianezestawienialiczbwydań,wznowień
poszczególnychpozycjiiwysokościnakładów,podajesiętamrównieżogólneinfor-
macjeoautorach,ichdziełach,niekiedytakżeotłumaczach.Przynosząonezatem
odpowiedźnapytanie,cowydawano,kiedyiwjakiejliczbie,alebrakwnichprób
interpretacjitegomateriału,tzn.podejściajakościowego6.Opisująonezatemzagad-
nieniarecepcjizperspektywykronikarskiej,takbardzopiętnowanejprzezMichała
Głowińskiego(1998e:169),którypodkreślał,żewtegorodzajubadaniachniemożna
poprzestaćnazestawianiufaktówidat.Anikrytyk,aniteoretykczyhistoryklitera-
turyniepowinienodgrywaćrolikronikarza.Właśniepytanieoto,dlaczegoliteratura
hispanoamerykańskazdobyłasobietakąpopularnośćwPolscelat70.,wydajesię
szczególnieciekawe,podobniejakpytanieodziedzictwoboomu.
Najbardziejzaskakującewydajemisię,żewlatach70.niepróbowanoodwo-
łaćsiędoosiągnięćtzw.polskiejszkołykomunikacjiliterackiej,którarozwijałasię
wówczasbardzodynamicznieimiałaustalonąmarkę.PraceStefanaŻółkiewskiego,
JanuszaSławińskiego,JanuszaLalewicza,JanuszaAnkudowicza,MaryliHopfinger
dałypodwalinynnajprężniejszejwdziejachpolskiegoliteraturoznawstwaszkolete-
oretycznej”(Burzyńska2006:293),uznawanejzanpolskąspecjalność”wbadaniach
literackich(Głowiński1998c:111).Badaczeliteraturyhispanoamerykańskiejijej
recepcjimielizatemwzasięgurękinowoczesneiadekwatnedotakichanalizna-
rzędzia,dziświęcmożnasiętylkodziwić,dlaczegoznichnieskorzystali.Uwagata
odnosisięzresztądopracpoświęconychodbiorowiprzekładówliterackichzinnych
kręgówkulturowychipozostajenadalaktualna.Oilerozwijającasiędynamicznie
wEuropieiStanachZjednoczonychteoriarecepcjiwciążstanowiinspiracjędlawie-
lustudiówpoświęconychrecepcjiposzczególnychdzieł,twórczościkonkretnych
autorówczykierunkówliterackich,otylewPolscenielicznesąpracetegotypu.
Wtych,którepowstały,zagadnieniateoretycznebyłyniemalcałkowiciepomijane.
Teoretycyspodznakupolskiejszkołykomunikacjiliterackiejpostulowaliprzede
wszystkimodejścieodanalizytekstuliterackiegowizolacjiodszerokopojętego
kontekstuzarównoartystycznego,jakispołecznego,wzamianzatoproponującspoj-
rzenienaliteraturęjakonaintegralnyskładnikcałejkulturydanegomiejscaiczasu
(Żółkiewski1979:V).Wskazywali,żesygnaływewnątrztekstoweniesąjedynym
czynnikiemdeterminującymodczytaniedziełaliterackiego(Żółkiewski1976).Za-
leżyonotakżeodsygnałówzewnętrznychwstosunkudotekstu,mającychzwią-
zekzsytuacjąkomunikacyjną,wjakiejznajdująsiętekst,jegonadawcaiodbiorca.
Stądwynikakoniecznośćbadańnadkulturąliteracką,będącąjednymzistotnych
elementówkontekstupragmatycznego,wktórymdokonująsięrelacjemiędzytymi
elementami.
Moimzdaniemmimoupływulatpropozycjebadawczewypracowanenagruncie
polskiejszkołykomunikacjiliterackiejniestraciłynaaktualności.Cowięcej,zdają
sięmiećwielewspólnegozpostulatami,którepojawiłysięwprzekładoznawstwie
6Jaknp.wprzywołanejjużksiążceMilewskiej,Rymwid-MickiewicziSkłodowskiej.
