Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Reformacjahumanistów
Wstęp
nPrzywożonodonasjego[Lutra]książkizGermaniiisprzedawanopublicz-
nienasamymUniwersytecieKrakowskim.Wieluciekawychnowościczytało
jezuznaniemiaprobatą,ateolodzytegonieganili”
1
.Częstoprzytacza-
negozdania
2
,wktórymAndrzejFryczModrzewskiwspominałlatadwu-
dziesteXVIw.jakookreswolnościiswobodnegodostępudopismLutra,
niemożnaoczywiścietraktowaćjakowiarygodnegoświadectwazczasów
reformacji.Wrzeczywistościprzyszłyhumanista(urodzonyokoło1503r.,
w1517r.immatrykulowanynaUniwersytetKrakowski,gdziepozostał
okołosześciulat
3
)niewielemógłwiedziećoreakcjachbiskupówkatolic-
kichnanauczanieLutra.Zacytowanezdanienapisałtrzydzieścilatpóźniej,
gdyszczegółyzapewneuległyzatarciu,zmieniłasięteżperspektywahisto-
ryczna.WyraźnieidealizowanepoczątkireformacjiprzeciwstawiaFrycz
okresowi,gdywKoroniezaczęłyobowiązywaćantyprotestanckieustawy
ZygmuntaI.Trzebawreszciepamiętać,żeFrycz,przedstawicielhumani-
stycznejelity,patrzącyzperspektywyśrodowiskaakademickiego,rozumiał
1
Frycz,Deecclesia,s.352,A.FryczModrzewskidoP.Głogowskiego,Kraków,1V
1558,(nAferebanturlibrieiusexGermaniaadnosacinipsaAcademiaCracoviensipublice
vendebantur.Legebanturamultisrerumnovarumcupidis,cumassensuetapprobatione,
necatheologisnostrisimprobabantur”),jeżeliniezaznaczonoinaczej,tłumaczeniasą
dziełemautora.
2
S.Kot,AndrzejFryczModrzewski.StudjumzdziejówkulturypolskiejXVIw.,Kraków:
1923,s.7-8;Z.Wojciechowski,ZygmuntStary(1506-1548),Warszawa1979,s.236-237;
W.Kriegseisen,Stosunkiwyznaniowewrelacjachpaństwo-kościółmiędzyreformacją
aoświeceniem(RzeszaNiemiecka,NiderlandyPółnocne,Rzeczpospolitapolsko-litewska),
Warszawa2010,s.530.
3
Zob.W.Urban,Modrzewski(FryczModrzewski,FryciusModrevius)AndrzejPiotr,
w:PSB,t.21,s.538-543.
