Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Drogitransferu
25
W1522r.skonfiskowanowPoznaniudrukiluterańskieprzywiezioneprzez
wrocławskiegokupca,wśródktórychmiałyznajdowaćsiętakżepisma
FilipaMelanchtona,awkrótceprzeszukanodomyniektórychmieszczan
6
.
W1526r.kapitułapłockaprosiłabiskupa,abypoleciłplebanomposzuki-
waćwparafiachluterańskichksiążekiheretyków
7
.W1526i1530r.biskup
krakowskipozwałksięgarzyzasprowadzaniedziełśw.Hieronima,sfał-
szowanychprzezheretyków
8
.ArcybiskupMaciejDrzewicki,ujrzawszyna
targuwGnieźnieikazawszyspalićw1534r.książkiLutraiMelanchtona,
uważał,żezaichpropagowaniemstoipogońzanowinkamidrukarzyiksię-
garzy
9
.Zkoleiobcykupcywystawiającyheretyckieksiążkinajarmarku
wToruniutłumaczylisię-jakwyjaśniałaradamiejskaupominającemują
Dantyszkowi-nieznajomościąantyprotestanckiegoustawodawstwaobo-
wiązującegowPolsce
10
.Nawetnatradycyjniekatolickimizapóźnionym
Mazowszuoskarżanowlatachczterdziestychszlachtęimieszczanonprzy-
wożenie,posiadanieiczytanieheretyckichksiąg”
11
.
DziełaLutrabyłyzapewnenietylkoimportowane,lecztakżeniemal
natychmiastprzedrukowywane-zwłaszczawmiastachpruskich
12
.Wśród
pierwszychdrukówprotestanckichmożnawskazaćprzynajmniejdwa,które
ukazałysięwgdańskiejoficynieHansaWeinreicha(1520-1524/1526)
13
.
dojejupadku,t.1,Kraków1883,s.95-96.WodpowiedziradawskazałanaJohannaBon-
holtajakonaimportera;por.SRPr,t.5,s.275;W.Schwandt,DeutscheBibeldruckeausder
vorlutherischenundderlutherischenZeitinDanzigundElbing,Danzig1917.
6T.Wotschke,GeschichtederReformationinPolen,Leipzig1911,s.61,skargarady
cyt.w:ibidem,s.279-280;idem,DieReformationimLandePosen,Lissa1913,s.8-9;
J.Wijaczka,LuteraniewKoronieod1517do1795roku,w:Kościołyluterańskienaziemiach
polskich(XVI-XXw.),t.1:WczasachRzeczpospolitejObojgaNarodów,red.J.Kłaczkow,
Toruń2012,s.16.
7
B.Ulanowski,ActaCapituliPlocensis,nArchiwumKomisjiHistorycznejAU”10,
1916,nr38,s.146.
8AKMK,AEp,t.2,k.69r,93r;zob.J.Bukowski,Dziejereformacyi,t.1,s.167-168.
9AT,t.16,cz.1,nr290,s.535-539,M.DrzewickidoM.Ferbera,Gniezno,17V1534
(nquosisticalcographi,utaliquidnoviprodant,tipisimprimunt”).
10
AT,t.17,nr18,s.33-34[=Dantiscus,#1264],radamiejskaToruniadoJ.Dantyszka,
Toruń,9I1535.
11B.Ulanowski,ActaCapituliPlocensis,nr192,s.202(nmulticumnobilestumplebei
incivitateetdioecesiPlocensiinvehunt,habentetleguntlibroshereticorum:Lutteriet
Samuelisetaliorumsectasdamnatasnovantium”).
12
T.Glemma,StosunkikościelnewToruniuwstuleciuXVIiXVIInatledziejów
kościelnychPrusKrólewskich,Toruń1934,s.31;por.HistoriaGdańska,t.5:Bibliografa
Gdańska,red.E.Cieślak,Sopot1997.
13
EinkurzfruchtbarsBeichtbüchleinauńdenczehengebothengottesgenugsam,auń
gelegtyreerfullungundubertretung,vomDoctorMartinoLuthergemacht;por.WA,t.1,
s.247-256.DrugidruktopieśńEinnewliedtczulobewollenwirsyngenderwarden
