Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.ErazmianiewPolscewobecreformacji
55
pisałdoTomickiego,żekazałwPoznaniumodlićsiędośw.Apolonii,aby
uwolniłabiskupaodbóluzębów:nZagroziłemjej,żebędęmusiałprzyłą-
czyćsiędoLutra,jeżeliniespełniswojegoobowiązku”
182
.Nawiadomość,
żedolegliwościTomickiegoustały,Krzyckiuznał,żewierzyśw.Apolonii,
anieLutrowi
183
.ŻartKrzyckiegomożestanowićdowódnabezpośrednią
inspiracjępismamilubideamiLutra,reformatorskrytykowałbowiempopu-
larnyśredniowiecznykultpatronkizębówwwydanymw1518r.traktacie,
któregopodstawąbyłygłośnekazaniawygłaszanewlatach1516-1517
184
.
Bałwochwalczykultświętych,azwłaszczaśw.Apolonii,byłjednakrównież
krytykowanyprzezErazmaijegoprzyjaciół
185
.WymowauwagiKrzyckiego
jesttakżeniejednoznaczna,możnająbowiemodczytaćzarównojakokry-
tykęzabobonu,jakijakoironicznyżartzpoglądówLutra.Wkoresponden-
cjizlat1520-1521Krzyckiemukilkakrotniezdarzyłosiężartowaćzosoby
iimieniareformatora
186
.Wpóźniejszychlatachznaczniebardziejuważał
naczynionealuzje,choćniezaniechałichcałkowicie.W1528r.,gdyroz-
poczynałasięsłynnapoetyckabataliaŁodzizKorabem,zauważył,żecie-
szysiępoziomemswoichadwersarzy,gdyżnaichtletylkołatwiejukaże
swójtalent-podobniejakLuterzasłynąłdziękigłupociepolemistów
187
.
ZłośliwośćtawymierzonabyłatyleżwsamegoLutra,cowhierarchów
Kościołakatolickiego.
OdtegorodzajukrytykikolegówKrzyckiniestroniłnigdy,aczęsto
przytym-nawetniewymieniającimieniaLutra-nawiązywałdotematu
reformacji.ZapewnepodczaswizytykrólawGdańskuw1526r.Krzycki
stworzyłkrótkąfraszkęoprostytutcespuszczanejnaliniewkoszuzokna
biskupa.nNiewiem-żartowałpoeta-jakmożnaztegopowodukogoś
obwiniaćwmomencie,gdyzarównograbarz,jakirobotnikpowtarzają,
żenarodziłasięewangelia(»natumevangelium«)[ł].Któżzaprzeczy,
żewedługewangeliiłowienieludzi(»piscarehomines«)jestrzeczągodną
182AT,t.5,nr152,s.158-159,A.KrzyckidoP.Tomickiego,Poznań10II1520.
183Ibidem.
184
DecempraeceptaWittenbergensipraedicatapopulo,w:WA,t.1,s.416(nSancta
Apoloniaprodoloredentiumperpetuocultuhonoraturatqueproalionullo”).Najsłynniejsza
krytykaznalazłasięnakartachDużegoKatechizmu,wydanegow1529r.:WA,t.3,s.21.
PonadtoLuterodnosiłsiędokultuśw.Apoloniiwprywatnejkorespondencji,np.WA-B,
t.1,nr31,s.82-83,M.LuterdoG.Spalatina,[1516].
185Zob.krytykęTomasaMore’az1529r.:T.More,ADialogueConcerningHeresies,
cz.1,wyd.Th.M.C.Lawler,G.Marc’hadour,R.Marius,NewHaven1981,s.226-227;
D.Piroyansky,MartyrsintheMaking.PoliticalMartydominLateMedievalEngland,
Basinstoke2008,s.11-12.
186
AT,t.5,nr384,s.365-366,A.KrzyckidoP.Tomickiego,Toruń,6III1521;ibidem,
nr388,s.368-369,A.KrzyckidoP.Tomickiego,15III1521.
187AT,t.10,nr356,s.340-341,A.KrzyckidoP.Tomickiego,Płock,27VII1528.
