Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Odbudowaiorganizacjasamorząduterytorialnego
naWęgrzechiwPolsce
1.1.Samorządterytorialnydo1990rokuiwokresieprzełomu
PolskęiWęgryłączywspólnahistoriakilkudekadkomunizmuitransfor-
macjadodemokracji,aleichprzedkomunistycznetradycjesąodmienne.Na
Węgrzechnowoczesnaadministracjaterytorialnapowstaławokresiemonarchii
austro-węgierskiej.Istniałpodziałnawojewództwa,okręgiigminy.Porozpadzie
monarchiiw1918rokuWęgryprzystąpiłydorozwojuwłasnejpaństwowości.
Wlatach1920–1944organizacjępaństwaopartonastrukturzetrójstopniowej:
województwach(od1923r.istniało25województworazBudapeszt),okręgach
(w1930r.154)orazmiastachigminach(w1930r.13301)1.JakpodkreślaAnna
Czyż,chociażistniałyżneformysamorządności,tosystembyłmocnoscentra-
lizowany.Centralizacjabyłagłównącechąstrukturalnąwęgierskiegopaństwa
wokresiejegotysiącletniejhistorii.Wynikatopoczęścizfaktu,żeWęgrybyły
częstozmuszanedoprzyjęciazachodnioeuropejskiegomodelupolityczno-gospo-
darczegoiscentralizowanakontrolabyłapostrzeganajakonajprostszysposób
odpowiedzinatenaciski2.Nawęgierskisystemprawnywpływmaniemiecka
iaustriackatradycjaprawna.
WPolscepierwszerozwiązanianowoczesnegosamorząduterytorialnego
próbowanowprowadzićjużuschyłkuPierwszejRzeczypospolitej.Możnasięgo
doszukaćwordynacjimiejskiejz1791rokuwłączonejnastępniedoporządku
konstytucyjnego(Konstytucjiz3maja1791roku),cosytuowałoPolskęwczo-
łówcepaństwówczesnejEuropy.KlęskapolitycznaRzeczypospolitejzakończona
1A.Czyż,SamorządterytorialnywpaństwachGrupyWyszehradzkiej,pracadoktorska,
Katowice:UniwersytetŚląski2008,s.18.
2I.PálnéKovács,C.J.Paraskevopoulos&Gy.Horváth,Institutional{legacies’andthe
shapingofregionalgovernanceinHungary,“Regional&FederalStudies”2004,nr14(3),
s.431.