Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
saskich,skandynawskich,weWłoszech,Holandii),jakipaństwachśrodkowej
iwschodniejczęściEuropy(Węgry,Polska,Łotwa,Czarnogóra,Rosja).Kon-
cepcjaneoweberowskiegopaństwapostulujeponownewzmocnieniezdolności
sprawczejisterującejpaństwaosłabionejpostępującąglobalizacją,wzrostem
znaczeniakorporacjimiędzynarodowych,powstaniemponadnarodowychpod-
miotów,takichjakUE,orazdecentralizacją3.JurajNemeciMichielS.deVries
zwróciliuwagę,żechociażEuropajestnajbardziejrozwiniętączęściąświata
zpunktuwidzeniademokracjilokalnej,toobecniewielepaństwwskazujena
zagrożeniademokracjilokalnej,takiejakkryzysfinansowy,któryznacząco
zmniejszyłpoziomdostępnychśrodkówfinansowychdlasamorządóworaztrend
kurecentralizacjiinicjowanygłównieprzezrządynarodowe,redukującykompe-
tencjesamorząduwwieluobszarachiograniczającysamodzielnośćwprowadze-
niupolityklokalnych.Zagrożeniatesąszczególnieniebezpiecznewpaństwach
postkomunistycznych,gdziedemokracjalokalnaniemadługichtradycjiinadal
potrzebujedziałańwcelujejutrzymaniaidoskonalenia4.
Centralizacjaidecentralizacjasączęstostosowanymipojęciamidlaokreśle-
niarelacjimiędzyrządemcentralnymasamorządemterytorialnym.Sąteżczęsto
używanymipojęciamiwtejpracy.Dlategozasadnejestprzytoczenieichdefinicji.
WedługHubertaIzdebskiego,centralizacjajestrozumianajakoHprocesograni-
czaniaprzezwładzecentralnesamodzielnościpodmiotówterytorialnychiinnych
podmiotówkorzystającychztegoaspektusamorządnościorazjakorezultattego
procesu,polegającynabrakuwsystemiewładziinstytucjipublicznychpodmio-
tów,którebyniepodlegałyosobowolubsłużbowowładzomlubinstytucjom
centralnym”5.Decentralizacjastanowiprzeciwieństwocentralizacji,jesttozatem
Hprocesograniczaniapełnegopodporządkowaniawładzomiinstytucjomcentral-
nym,jakrównieżrezultattegoprocesu”6.Decentralizacjaoznaczazatemusta-
woweprzekazanieorganomzdecentralizowanejwładzypublicznejzadań,kom-
petencjiiśrodkówbędącychdotychczaswdyspozycjiwładzypublicznejszczebla
centralnego(wyższego).Przydecentralizacjiniechodzitylkooprzekazaniekom-
petencji,aletakżeostosunkimiędzyorganamiwyższegoiniższegostopnia7.
Zadaniaikompetencjewykonywanesąwimieniuwłasnyminawłasnąodpowie-
3M.Oramus,Neoweberowskiepaństwowkontekścieglobalnegokryzysuekonomicznego,
HMyślEkonomicznaiPolityczna”2016,nr1(52),s.45–46.
4J.Nemec,M.S.deVries,LocalGovernmentStructureandCapacitiesinEurope,“Public
PolicyandAdministration”2015,vol.14,nr3,s.263–264.
5H.Izdebski,UstrójterytorialnyRzeczypospolitejPolskiejizasadadecentralizacji,[w:]
Ustrójterytorialnypaństwaadecentralizacjasystemuwładzypublicznej,red.A.Lutrzykowski,
Toruń:WydawnictwoAdamMarszałek2012,s.15.
6H.Izdebski,UstrójterytorialnyRzeczypospolitej…,s.15.
7E.Ura,Prawoadministracyjne,Warszawa:LexisNexisPolskaSp.zo.o.2012,s.95.
