Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Azja
17
dwakraje–Chiny(1,3mld)iIndie(1,2mld).Większośćkrajówazjatyckichcharaktery-
zujesięwysokimwspółczynnikiemprzyrostunaturalnego,któryniekiedyprzekracza
3%(np.warabskichkrajachAzjiPołudniowo-Zachodniej).
Charakterystycznymzjawiskiemjestpostępującaurbanizacja,którajestwdużym
stopniuwynikiemznacznegonapływuludzizewsidomiastwposzukiwaniupracy.
Największeaglomeracjeizespołymiejskierozwinęłysięwewschodniejipołudniowej
Azji.Należądonich:BombajiDelhi(zespołymiejskiepook.20mlnmieszkańców),
Seul(ok.16mln),Kalkuta(ok.15mln),Pekin(ok.15mln)orazOsaka,TokioiSzang-
haj(pook.13mln).Wwieludużychmiastach,szczególniewAzjiPołudniowej(np.
Indie),powstałyrozległedzielnicebiedoty.
LudnośćAzjijestsilniezróżnicowanapodwzględemetnicznym,językowymireligij-
nym.Wużyciujestkilkatysięcyjęzykówiichlokalnychdialektów,należącychdo
kilkunastugłównychgrupjęzykowych,m.in.tureckiej,irańskiej,semickiej,mongolskiej,
chińskiej,drawidyjskiej,malajsko-polinezyjskiej.Azjajestkolebkątrzechwielkichreligii,
któreobecniedominująnacałymkontynencie.Sąto:islam(główniewAzjiPołud-
niowo-Zachodniej,AzjiŚrodkowejoraznaMalajach),buddyzm(AzjaWschodniaiPo-
łudniowo-Wschodnia)ihinduizm(AzjaPołudniowa).Palestynajestkolebkąjudaizmu–
najstarszejreligiimonoteistycznej,anastępniechrześcijaństwa,którejestobecnewca-
łymregionieBliskiegoWschoduinaKaukazie(Gruzja,Armenia).Wrazzkolonizacją
europejskąchrześcijaństwo(zwłaszczakatolicyzm)rozprzestrzeniłosiętakżenainnere-
gionyAzji,np.GoawIndiach,MakauwChinach,FilipinyczyTimorWschodni.
SzybkiprzyrostliczbyludnościwAzji,któregonajwyższetempoprzypadłonalata
50.i60.XXw.,jestprzyczynąwieluproblemówspołecznych.Szczególniedotkliwejest
bezrobocie,powiązanezubóstwemimigracjamidomiastwposzukiwaniuśrodków
utrzymania.Wwielukrajachdużaczęśćspołeczeństwaniepotraficzytaćipisać,zwłasz-
czanaobszarachwiejskich,adziecizamiastuczęszczaćdoszkółsązmuszanedopracy,
abyzapewnićśrodkinautrzymanierodziny.Wkulturzewielukrajównieobowiązuje
zasadarównouprawnieniakobietimężczyznczyrównościspołecznejobywateli,core-
gulująnormyprawazwyczajowego,ukształtowanenakazamireligijnymi,np.wkrajach
muzułmańskichczywhinduskimsystemiekastowym.
Gospodarka
Krajeazjatyckiesązróżnicowanepodwzględempoziomurozwojugospodarczego.
Manatowpływwieleczynników,m.in.występowaniesurowcówmineralnych,warunki
klimatyczneigleboweorazuwarunkowaniaspołeczne,ekonomiczneipolityczne.
Rozwójgospodarkihamująlicznekonfliktyzbrojneinieuregulowanasytuacjawew-
nętrznawwielukrajach.
Najwyższympoziomemrozwojuspołeczno-ekonomicznegocechujesięJaponia,
należącadogrupynajbogatszychpaństwświata.ZajejprzykładempodkoniecXXw.
inapoczątkuXXIw.poszłyinnekrajeAzjiWschodniejiPołudniowo-Wschodniej.
ObecnienajszybszymwzrostemgospodarczymodznaczająsięChinyorazinnepaństwa
DalekiegoWschodu,którejużwXXw.otrzymałymianotzw.azjatyckichtygrysów,
