Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.SytuacjaprawnamajątkuKościołaprawosławnegowPolscewlatach1918–1991
dekretu.Dotegoczasu,osobyprawnePAKP
,posiadającegrunty,których
obszarprzekraczanormyokreślonewart.56,mogłyzbywaćnadwyżki
poprzezsprzedażlubzamianęwceluuzupełnieniagruntówinnychosób
prawnychPAKPdowysokościtychnorm,przyczymdopuszczalnebyło
uzupełnieniegruntówpołożonychwinnejdiecezji.Dodatkowopaństwo
zapewniłoPAKPdotacjewgranicachkredytówprzyznanychnatencel
wbudżeciepaństwowym.Problematykauregulowaniaprawawłasności
nieruchomościbędącychwposiadaniuosóbprawnychPAKPzostała,na
podstawieart.82dekretu,odłożonadoczasuuchwaleniaodrębnejusta-
wyregulującejmaterię65.
Zwracauwagęprzedewszystkimfakt,stosunekpaństwadoPAKP
zostałuregulowanyprzypomocydekretuzmocąustawy,omijająctym
samymdebatęnadjegotreściąnaforumparlamentu.Wydajesię,
MWRiOPniechciałopoddawaćprojektuustawyregulującejstosunek
państwadoPAKPpodpubliczneobradyorganulegislacyjnegoobawiając
sięjawnejkrytykizestronyprawosławnychposłówisenatorów66.Strona
rządowapostrzegaładekretjakodobrypunktwyjściadodalszegopod-
porządkowaniasobiePAKP
,natomiaststronaprawosławnajakopodsta-
dodalszegofunkcjonowaniairozwoju67.Takątezęzdająsiępotwier-
dzaćopinienatentematpublikowanewprasiezarównokościelnej,jak
ipaństwowej68.WartozacytowaćkonkluzjęartykułuJ.Maka,zamieszczo-
negonapierwszejstroniewarszawskiegoKurieraPorannego,gdzieau-
torstwierdza,wydanydekretUnormujejednozdoniosłychzagadnień
państwowychwsposób,któryzapewnianienaruszalnośćpodstawka-
nonicznychKościołaprawosławnego,azdrugiejstronyzabezpieczanas
odniebezpieczeństwidącychodWschoduiumożliwianaturalnyruch
ekspansywnykulturypolskiej,zgodnieznarodowąipaństwowąracją
Polski”69.Podkreśleniajednakwymaga,żepowojennihistorycyoceniają
omawianydekretzdnia18listopada1938r.raczejnegatywniedostrzega-
65
Tamże,art.55–57,64i82.
66
TrzebazauważyćzaS.Kiryłowiczem,żeanalogicznasytuacjawystąpiłajużwcześniej
wzwiązkuzwydaniemdekretuzdnia25listopada1936r.ostosunkupaństwadoKościołaEwan-
gelicko-AugsburskiegowRP
,gdzierównieżzapominięciemdebatyparlamentarnejprzemawiały
kwestienaturypolitycznej,por.S.Kiryłowicz,Zdziejów…,s.76.
67
M.Papierzyńska-Turek,Międzytradycją…,s.191.
68
WiadomościMetropoliiPrawosławnejwPolsce1938,nr4,r.I,s.1–2;GazetaPolska1938,
nr321,r.X,s.1.
69
J.Mak,PaństwoPolskieiKościółPrawosławny,KurierPoranny1938,nr322,LXII,s.1.
36