Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2.Dwainstytucjonalizmy
39
społeczne.Listapokazujeskalęzjawiskapodwzględemilościowym,azarazem
skalęzagnieżdżeniaruchuwoficjalnychinstytucjach-stądwspomnianatrud-
nośćokreśleniajegocharakteru.
Drugatrudnośćwynikazsamejdefinicjiisposoburozumieniadzieławsztuce
konceptualnej.NETbędącypróbąorganizacjiruchugaleriiiosóbznimizwią-
zanych,mimozawartejwmanifeściezałożycielskimdeklaracjirezygnacjizau-
torstwa,byłtraktowanytakjakprojektJarosławaKozłowskiegoiAndrzeja
Kostołowskiegoitakteżjestdyskutowanywhistoriisztuki.Tekst-manifest
„Sztukajakosztukakontekstualna”Świdzińskiego(1976)opisywałpodłoże
historyczneiartystyczneorazspołeczneikulturowewarunkimożliwościtwo-
rzeniaowego„niezależnego”światasztuki.Jednakbyłonrównieżtraktowany
takjakdzieło-projektindywidualnyŚwidzińskiego(cobyłopowodemniepo-
rozumieńikonfliktów,takichjakopisaneprzezAnnęMarkowskąwmonografii
GaleriiSztukiNajnowszej73).
Oddolnaorganizacjawłasnegoświatasztukizostałatupowiązanazówczes-
nąkontrkulturą(rozumianąjakozjawiskospołeczne).Świdziński„spotyka”
tuDeweya,któryjakorzecznikpowiązaniasztukizżyciembyłztegopowodu
krytykieminstytucjimuzealnych,twierdząc,żesztukajestwnichwyobcowana
zcodziennegodoświadczenia74.Sztukakontekstualnajestpropozycjąprzywró-
ceniatakiegozwiązku.StądporozumieniezHervéFischeremijegoL9ArtSocio-
logique,czyzJorgeGlusbergiem,codojejprospołecznejroli.Różnicapolegała
natym,żedlaŚwidzińskiegowynikałotozlogikihistorycznegorozwojucywili-
zacji,aniewprostzprzyjęcialewicowej,marksistowskiejideologii.Wpraktyce
artystycznejoweprocesykulturowe(kontrkulturowe)spotykająsięzdziałalnoś-
ciąlokalną,sąaktualizowanewdanymkontekście„tuiteraz”.Ujęciekonteks-
tualnezakładaróżnicę,czyliuwzględniaperformatywnycharakterzjawiska.
Tekst-manifestŚwidzińskiego„Sztukajakosztukakontekstualna”można
uznaćdefactozamanifestruchuARI,ateoriękontekstualnązateorięruchuARI,
araczejwstępdotakiejteorii.JejostatecznymrozwinięciembyłaksiążkaSztu-
ka,społeczeństwoisamoświadomość(wydanaw1979rokupoangielskuwKa-
nadzie,apopolskuw2009)
75
.Kończyjąpostulatoddolnejsamoorganizacji
artystówitworzeniawłasnegoświatasztukizsystememjejwartościowania
73
AnnaMarkowska,„Trzebaprzetrzećtęszybę.PowikłanedziejewrocławskiejGaleriiSztuki
Najnowszej(1975-1980)wAkademickimCentrumKulturyPałacyk”,wAwangardaniebiłabraw.
WrocławskaGaleriaSztukiNajnowszej(1975-1980),red.AnnaMarkowska(Wrocław:Muzeum
WspółczesneWrocław,2014),36-53.
74Dewey,Sztukajakodoświadczenie,11,48;Wilkoszewska,Sztukajakorytmżycia,47,55.
75JanŚwidziński,Art,SocietyandSelf-consciousness(Calgary:AlbertaCollegeofArtGallery,
1979);Sztuka,społeczeństwoisamoświadomość,tłum.ŁukaszGuzek(Warszawa:CSWZamek
Ujazdowski,2009).
