Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział2.Dwainstytucjonalizmy
41
spersonalizowane.Tentyprelacjibyłteżpodstawąteoriialternatywnegoświa-
tasztuki,awięcsposobudefiniowaniaiwartościowaniasztuki,czylispo
-
sobemuprawianiakrytykiinstytucjonalnejwruchugaleriikonceptualnych
(ARI).Owąteorięmożnanazwać„teoriąartysty”:jesttostanowiskomówiące,
żeosobaartystyjestważniejszaniższtuka(dzieło)iżetoartystajestdziełem
sztuki.Wynikałotozkonceptualnejrelacjihierarchicznej,dającejpierwszeń-
stwotworzeniuznaczeńprzedtworzeniemartefaktów.Zeskoncentrowania
sięnaartyściewynikateżspecjalnemiejsceformsztukiakcji(performance)
wprogramachartystycznychruchugaleriikonceptualnych,obokformkon-
ceptualnychipostkonceptualnych,coodróżniajeodprogramówinstytucji
oficjalnychopartychgłównienaartefaktach.Ruchgaleryjnybyłperformatyw-
nyzeswejnaturyinstytucjonalnej,uzgodnionejdodatkowozperformatywną
naturąsztukikonceptualnej.
Ruchgaleriikonceptualnych,wrazzsystememplenerów,sympozjów,zlotów,
zjazdówetc.stworzyłalternatywnąsieć,którasamawsobiebyłainstytucją
sztuki(itakteżjestbadanaiopracowywana
78
).Wybraneprogramygaleryj-
neopisałMarcinLachowski,wskazującnawiodącąrolę,jakąodegraływnich
formyakcjonistyczne,cododatkowoumacniatezęoźródłowokonceptualnym
iperformatywnymcharakterzeruchu79.Wydanyw2009rokuleksykongalerii
podred.MałgorzatyWinterukazujeciągłośćirozległośćruchu
80
.Ruchmiał
zawszecharaktercałkowicieoddolnyi,nawetgdypo1989rokubyłajużpraw-
namożliwośćlegalnegoorganizowaniasię,jegouczestnicynigdysięnatonie
zdecydowali.Ruchwynikałzpotrzebartystycznychikulturowych,którychnie
realizowałyinstytucjeoficjalne.Tonadawałomuwymiarpolityczny(krytyczny)
izmieniałowinstytucję(anty-instytucję)sztuki.Takżeskalaruchu-ogólno-
polska,awIIpołowielatsiedemdziesiątychnawetmiędzynarodowa,pozwa-
larozpatrywaćgowkategoriachspołecznych.Wstosowanychtuterminach
konceptualnychbyłoto„tworzenieznaczeń”,azarazemtworzeniedyskursu-
wkontekstualnejpraktyceartystycznej.Toprzykładinstytucjonalizacjisztuki
wewnątrzświatasztukiitworzeniaalternatywnegoświatasztuki.Relacjezin-
stytucjamioficjalnymipolegałynazagnieżdżaniusięwtychinstytucjach.Przy-
kładówgaleriicałkowicieprywatnychjestwlatachsiedemdziesiątychzaledwie
kilka,trochęwięcejwlatachosiemdziesiątych,gdystanwojennyzablokował
działalnośćwsferzepublicznejimożliwośćzagnieżdżaniawinstytucjachofi-
cjalnych(szczegółymożnaznaleźćwewskazanychwyżejopracowaniach).
78Zob.Guzek,„RuchgaleryjnywPolsce”,13-30.Pdf:http://www.journal.doc.art.pl.
79
MarcinLachowski,Awangardawobecinstytucji.OsposobachprezentacjisztukiwPRL-u(Lublin:
TowarzystwoNaukoweKUL,2006).
80Leksykongalerii,miejsciosóbsprzyjającychsztuce,red.MałgorzataWinter(Warszawa:Fun-
dacjaMammal,2009).
