Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
isłowie.Leczpieśńisłowaprzebrzmiały–tewieszczewyrocznie–jak
ukumejskiejSybilli;słusznawięcbyłaobawanarodu,lękającegosię
przeszłośćswojąutracić,wgwałtownymczasówzamęcie.
Gdywostatnichleciechszlachetneocknęłysięusiłowaniaopielęgno-
waniepamiąteknarodowych,gdyświatłegłowywojczystymjęzykudo
naroduczeskiegoprzemawiaćzaczęły,natenczasgłośnedałysięsłyszeć
utyskiwanianadniedostatkiemstarych,gminnychpoezyj.
Mdłedźwiękizwiekuotrętwieniapoktórymletargnastąpił,ślęcząca
umiejętnośćchoćbyiuwieńczonychpoetów,niemogłyjużobudzićowej
świeżej,żywiącejmyśli,któraniezbędnymjestwarunkiem,abysięcoś
lepszegowduszewnemżyciunaroduwywikłało.
Szczątkisilnychdźwięków,dostrzeganewsagachnajdawniejszego
zkronikarzyczeskichkatedralnegodziekanaKozmy,–Dktórezuststa-
rychludzi”przedrokiem1125zebrał,oraziwinnychdziełach,które
olosachisprawachluduczeskiegopodają;szczęśliwyznalazekHanki
zaspokoiłtęsknotę,iwtemdowód,jakwielemogłausilnośćczeska.Stąd
owouniesienie,zjakiempowitanotorzadkiezjawisko,tęświetnągwiaz-
dęprzeszłości,–uniesienietemsłuszniejsze,żebezwzględunamiejsce
iczas,zktóregotepieśnipochodzą,wartośćpoetyckasilnieprzemawia
zaniemi.
KiedyNiemieczuczuciemradościspoglądanaHeldenbuch,naNibe-
lungenlied,naswojemiłośnepiosneczki(Minneelieder);kiedyErschełpi
sięzOssyana,HiszpanzstarodawnychromansówowielkimRuyzDiaz
etCidCampeador,Polak6iRusinzeswegoIgora,ostatnijeszczezesta-
rożytnychpieńoWłodzimierzu(DrewnyjaStichotworenija);kiedySerb
wdawniejszychinowszychpieśniachwywodzi,żeoboksprawcówdzieł
znamienitychimężowiepieśnistoją;kiedyztychihomerowskichwnosi-
mypłodów,zewspaniałykwiatpoezyinajsnadniejnawolnejpielęgnuje
sięprzestrzeni,anienaszczupłejgrzędzieogrodniczej,kiedytewszyst-
kieludyrozkoszująwprzecudnychutworachzowychwieków,którewi-
dzimisiemgłównibyoświeconychdowiekówgrubiaństwaiciemnoty
policzono:natenczasCzechniechajwstydliwychniespuszczaoczu,bo
możejezdumnąpodnieśćradością;KrólodworskiRękopisrównasię
6
SamiRossyanieprzyznali,zeIgorpisanynarzeczemKijowian,zemnóstwownimwy-
razówpolskich.IzapewnePolacynimwczeszczyznęwpadli,językichpiśmiennymu-
siałbyćruski,jakowspólnywielupielmieniomSławian,–napoparcieczego,zajrzyjmy
wzdanieFrieze'go,Piaseckiegoiinnych,żeprzedwprowadzeniemliterłacińskichuży-
wanocharakterówcyrylickich,żenaprzóddokościoławschodniegonależeliśmy.
8
