Relacje interpersonalne dorosłych rodzeństw w aspekcie funkcjonowania psychospołecznego

Katarzyna Walęcka-Matyja

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-8088-886-9

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania:

2018

Liczba stron:

336

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Walęcka-Matyja, Katarzyna. Relacje interpersonalne dorosłych rodzeństw w aspekcie funkcjonowania psychospołecznego. Red. . Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2018, 336 s. ISBN 978-83-8088-886-9

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Walęcka-Matyja, K.

T1 Relacje interpersonalne dorosłych rodzeństw w aspekcie funkcjonowania psychospołecznego

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

PP Łódź

YR 2018

SN 978-83-8088-886-9

Bibliografia BibTex:

@Book{ 191940, author = "Walęcka-Matyja, Katarzyna", editor = "", title = "Relacje interpersonalne dorosłych rodzeństw w aspekcie funkcjonowania psychospołecznego", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego", year = "2018", address = "Łódź", isbn = "978-83-8088-886-9" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Walęcka-Matyja, Katarzyna

ED -

TI - Relacje interpersonalne dorosłych rodzeństw w aspekcie funkcjonowania psychospołecznego

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

CY - Łódź

PY - 2018

SN - 978-83-8088-886-9

ER -

Netografia (standard APA):

Walęcka-Matyja, Katarzyna. Relacje interpersonalne dorosłych rodzeństw w aspekcie funkcjonowania psychospołecznego [baza danych online] Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2018 [dostęp: 23 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/relacje-interpersonalne-doroslych-rodzenstw-w-aspekcie-funkcjonowania-katarzyna-walecka-matyja-191940.

relacje interpersonalne, rodzeństwo - relacje, czynniki społeczno-demograficzne, predyktory, kryzys życiowy, więzi z rodzeństwem

Publikacja z zakresu psychologii rodziny. Prezentowane w książce kwestie teoretyczne i rezultaty najnowszych badań dotyczą jakości oraz znaczenia relacji interpersonalnych dorosłych rodzeństw. Autorka w podjętych analizach koncentruje się na czte...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-8088-886-9

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Rok wydania:

2018

Liczba stron:

336

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wprowadzenie7
1. Teoretyczne podstawy badań nad znaczeniem i jakością relacji z rodzeństwem13
1.1. Relacje rodzeństw w paradygmacie teorii psychoanalityczno-ewolucyjnych13
1.2. Relacje z rodzeństwem jako proces społeczno-psychologiczny22
1.3. Problematyka relacji rodzeństw w teorii społecznego uczenia się24
1.4. Relacje z rodzeństwem w perspektywie systemów rodzinnych i ekologicznych27
1.5. Rodzina prymarną płaszczyzną rozwoju i kształtowania więzi społecznych35
2. Relacje interpersonalne podsystemu rodzeństwa w okresie dorosłości39
2.1. Pojęcie i typy relacji interpersonalnych39
2.2. Specyfika i fazy więzi z rodzeństwem45
2.3. Wybrane typologie relacji z rodzeństwem50
2.4. Psychospołeczne uwarunkowania ustosunkowań interpersonalnych rodzeństw59
2.4.1. Determinanty podmiotowe59
2.4.2. Czynniki środowiskowe66
3. Psychospołeczne aspekty funkcjonowania rodzeństw w okresie dorosłości75
3.1. Wybrane cechy i periodyzacja okresu dorosłości75
3.2. Wymiary funkcjonowania psychospołecznego78
3.3. Dominanty relacji interpersonalnych dorosłych rodzeństw84
3.3.1. Wczesna dorosłość – dystans w relacjach z rodzeństwem84
3.3.2. Średnia dorosłość – rodzeństwo źródłem wsparcia87
3.3.3. Późna dorosłość – perspektywa renowacji więzi z rodzeństwem91
3.4. Między stałością a zmiennością relacji w podsystemie rodzeństwa95
4. Relacje z rodzeństwem w obliczu krytycznych wydarzeń życiowych i radzenia sobie ze stresem97
4.1. Kryzys i krytyczne wydarzenia życiowe97
4.1.2. Klasyfikacje krytycznych wydarzeń życiowych100
4.2. Zdrowie człowieka w związku z krytycznymi wydarzeniami życiowymi105
4.3. Indywidualne zasoby w radzeniu sobie ze stresem107
4.3.1. Rola rodzeństwa w radzeniu sobie ze stresem w świetle teorii wymiany G. Homansa109
4.3.2. Jakość relacji z rodzeństwem a krytyczne wydarzenia życiowe112
5. Metodologiczne założenia badań własnych115
5.1. Problematyka i cel badań115
5.2. Charakterystyka narzędzi badawczych131
5.3. Przebieg badań i charakterystyka osób badanych150
5.4. Procedury analiz statystycznych158
6. Rezultaty badań161
6.1. Relacje interpersonalne rodzeństw w okresie dorosłości161
6.1.1. Wybrane czynniki społeczno-demograficzne różnicujące relacje interpersonalne dorosłych rodzeństw169
6.1.1.1. Wiek169
6.1.1.2. Płeć176
6.1.1.3. Układ płci w rodzeństwie179
6.1.1.4. Różnica wieku w rodzeństwie185
6.1.1.5. Kolejność narodzin190
6.1.2. Wnioski194
6.2. Predyktory i moderatory relacji interpersonalnych rodzeństw w okresie dorosłości198
6.2.1. Styl rodzicielski jako moderator zmiennych społeczno-demograficznych198
6.2.1.1. Styl rodzicielski a płeć204
6.2.1.2. Styl rodzicielski a układ płci w rodzeństwie208
6.2.1.3. Styl rodzicielski a różnica wieku w rodzeństwie213
6.2.1.4. Styl rodzicielski a kolejność narodzin219
6.2.2. Wnioski223
6.3. Funkcjonowanie psychospołeczne a wymiary relacji interpersonalnych rodzeństw225
6.3.1. Samotność225
6.3.2. Dobrostan psychiczny226
6.3.3. Zdrowie psychiczne228
6.3.4. Spostrzegany stres229
6.3.5. Profile relacji interpersonalnych dorosłych rodzeństw231
6.3.6. Funkcjonowanie psychospołeczne w zależności od profili relacji dorosłych rodzeństw233
6.3.7. Wnioski246
6.4. Wsparcie społeczne i relacje dorosłych rodzeństw w kontekście krytycznych wydarzeń życiowych247
6.4.1. Pomoc psychologiczna i wsparcie instrumentalne otrzymywane od rodzeństwa w związku z wydarzeniami krytycznymi247
6.4.1.1. Wsparcie społeczne a układ płci w rodzeństwie249
6.4.1.2. Wsparcie społeczne a wiek rodzeństwa254
6.4.2. Związki krytycznych wydarzeń życiowych z wymiarami relacji rodzeństw261
6.4.3. Funkcjonowanie psychospołeczne rodzeństw o określonych profilach relacji w związku z krytycznymi wydarzeniami życiowymi262
6.4.4. Wnioski266
6.5. Relacje interpersonalne rodzeństw w okresie dorosłości – model zależności między analizowanymi zmiennymi267
6.5.1. Wnioski273
7. Dyskusja wyników275
7.1. Psychologiczne aspekty relacji interpersonalnych dorosłych rodzeństw276
7.2. Predyktory i moderatory relacji interpersonalnych dorosłych rodzeństw288
7.3. Funkcjonowanie psychospołeczne dorosłych a jakość relacji z rodzeństwem290
7.4. Krytyczne wydarzenia życiowe, wsparcie społeczne a rodzeństwo298
Zakończenie303
Bibliografia311

1.1.Relacjerodzeństwwparadygmacieteoriipsychoanalityczno-ewolucyjnych

RównieważnyzperspektywyteoriiBowlby’egojestfakt,iżpozatzw.ﬁgurą

przywiązaniadziecimogąprzywiązaćsiędoinnychznajomychosóbzichnajbliż-

szegośrodowiskaspołecznego.Zważywszynanieuchronnośćorazczęstotliwość

kontaktówzrodzeństwemwcodziennymżyciu,szczególniewokresiedzieciństwa

orazadolescencji,braciaisiostrysąnajlepszymikandydatamidowytworzenia

przywiązania.Wewczesnymstadiumżyciapotrzebapoczuciabezpieczeństwa

sprawia,iżwięziprzywiązaniaopierająsięnaresponsywnościinnychosóbna

potrzebyniemowlęcia.Wrażliweizaangażowanestarszerodzeństwomożeprzy-

jąćrolęfguryprzywiązania(tj.bezpiecznejbazy)dlamłodszegodziecka.Więź

przywiązaniazostajepotwierdzonaprzezstarszegobratalubsiostrę,któryumoż-

liwiamłodszemurodzeństwupoznawanieświataizapewniakomfortpsychiczny,

szczególniewzagrażającychsytuacjach,kiedygłównyopiekunjestniedostępny

(Stewart,1983;Teti,Ablard,1989).DonaldWoodsWinnicott(1996)stwierdził,że

wsytuacjiniedostępnościrodziców,główniematki,rodzeństwomożewytwarzać

stosunkisymbiotyczne,stającsiędlasiebie„obiektemprzejściowym”.Sytuacja

tamożemiećcharakterczasowylubdługotrwały.Wdrugimprzypadkustajesię

toproblematyczne,bowiemdzieckoniejestwstaniewpełnizaspokoićpotrzeb

innegodzieckawzakresieczułościiciepła.

Coważne,przywiązaniewskazujenagłębszyzwiązek,zróżnicowanypod

względemstopnia,wjakimpartnerwtegorodzajurelacjistanowiźródłobezpie-

czeństwaemocjonalnego.Dlategoteż,wobliczuharmonijnychinterakcjirodzeń-

stwoniekonieczniemożeokazywaćprzywiązanie.Przykładowo,dlaniektórych

małychdziecisiostraczybratmożestanowićbezpiecznąbazę,którafacylituje

imodkrywanieświataiźródłowsparciawstresującychokolicznościach,aledla

innychjużnie(Fortunaiin.,2011;Samuels,1980).

Istotnąrolęwkształtowaniuwięziprzywiązaniarodzeństwamożeodgrywać

równieżpłećdziecka.Zauważono,żestarszerodzeństwoczęściejwpływałona

poczuciekomfortupsychicznegowukładachrodzeństworóżnejpłciwprzeci-

wieństwiedoparrodzeństwajednopłciowego(Stewart,1983).Zaznaczasięjed-

nak,żerodzeństwozparjednopłciowychmożebyćbardziejwrażliwenakwestie

rywalizacjiikonkurencji,wrezultacieczegorzadziejwystępujeuniegochęćre-

agowanianapotrzebyswoichsióstribraci.

Prawidłowofunkcjonującarodzina,spełniającafunkcjeafektywneorazin-

strumentalnewobecswoichczłonków,wktórejrodzicekochająswojedzieci

iniefaworyzujążadnegoznich,kształtujepozytywnywzorzecprzywiązania.

Wprzeciwieństwiedorelacjizrodzicemwięźrodzeństwa,szczególniewokre-

siedorosłości,jestsymetryczna.Rodzeństwamogączasemczućsięzagubio-

ne,zranione,potrzebującezrozumieniaiwsparcia.Jednaknadaljesttozwią-

zekrównychsobieparterówwrelacji.Bliskizwiązekzrodzeństwemstanowi

unikalnąkompozycjęindywidualnychmożliwościorazpotrzebwodniesieniu

dowięzi,opieki.Jestprzestrzenią,wktórejujawniasięcaływachlarzludzkich

emocji,jakpoczucieszczęściaiwdzięczności,niepokój,zazdrość,intensyw-

nazłośćczysmutek.Wteoriiwięziakcentowanajestpotrzebadostrzegania

orazwzmacnianiakażdegoprzejawusiostrzanejczybraterskiejtroski,czuło-

ści.Działaniatestanowiąpewnegorodzajupsychologicznezabezpieczenie

Brak wyników

Relacje interpersonalne dorosłych rodzeństw w aspekcie funkcjonowania psychospołecznego

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra