Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
13
Ugaritswegobóstwa–sązwiązanezprzybyciemludnościamoryckiejizdominowa-
niemprzezniąpolitycznejscenymiasta-państwa
8.
Baal–bógdominującywugaryckimpanteonie
ChociażElbyłnajwyższymbogiempanteonuugaryckiego,tojednakbóstwemdo-
minującymwzachowanychugaryckichtekstachjestBaal,zwanyrównieżBaal-
-Hadadem.Bóstwootymimieniubyłopoczątkowoznanezliteraturybiblijnejjako
rywalJhwh,bogaIzraela.Pojawiasięonrównieżwreligiachinnychludówzkręgu
syro-palestyńskiego.NiewątpliwiejednaktowłaśnieodkryciawUgaritotworzyły
przednaukowcaminiezwykłyskarbiecliterackiwpostacicyklumitycznego,którego
bohateremjestwłaśnieBaal.Jestonczęstowliteraturzeprzedmiotuokreślanyjako
kananejskibógburzyipłodności
9.Jegoimię,pochodzącezjęzykówzachodniosemi-
ckich,oznacza„pan,władca,właściciel,mąż”iprawdopodobniepoczątkowostano-
wiłoepitetbóstwa,którenosiłoimięHadad(dosłownie:grzmiący,gromowładny).
Baalniebyłwreligiiprzywódcąpanteonu,ajegorelacjadonajważniejszegozbogów
Elaniejestdokońcajasnaioczywista.Zaproponowanotrzyteorie,któremogłyby
wyjaśnićtęrelację
10.Pierwszasugeruje,żedwajbogowiereprezentująróżnegrupy
etniczne.Baalniekiedyzwanyjest„synemDagana”(Dagona).Drugahipotezapróbuje
wyjaśnićstosunkimiędzyBaalemaElem,posługującsiępojęciemdeusotiosus.El
byłbystworzycielem,którydokonałdziełastworzenia,anastępniepozostawiłrzeczy-
wistąwładzęBaalowi.Wtrzecimwyjaśnieniuzakładasię,żepomiędzybóstwami
doszłodowalki,wrezultaciektórejmłodybógBaalpozbawiłwładzystaregoboga,
kastrującgoprzytym.Baal-HadadjestzaśwmitachzUgarit,szczególniewcyklu
Baala,przedewszystkimbogiemburzy.Małżonką-„siostrą”Baala,będącegorównież
bogiempłodności,jestAnat,„któraczęstotowarzyszyłaBaalowiwjegowędrówkach
iwalkach”
11.Zostałaonaopisanajako,zjednejstronyboginimiłości,azdrugiejjako
okrutna,niezwyciężonawojowniczka,zabijającawrogów,odnajdującaprzyjemność
wprzelewaniukrwi.
MitycznycyklBaala
SzczególnymświadectwemwierzeńodnoszącychsięprzedewszystkimdoBaala
jestnoszącyjegoimięcyklpoematów,któremuautorlubredaktorpodpisującysięIli-
malkunadałtytułlb‘l.Jestonrównocześnienietylkonajbardziejkompletnyspośród
tekstówugaryckich,jakiedotarłydonaszychczasów,alerównieższczególnieintere-
8Por.A.R.Peterson,WhereDidSchaefferFindtheClayTabletesoftheUgaritBaal-Cycle?,SJOT,
8,1994,45–60.
9J.Day,Baal,ABD,I,545:„Canaanitestormandfertilitygod”.
10Por.A.Caquot,M.Sznycer,UgariticReligion,op.cit.,s.12.
11W.Tyloch,op.cit.,s.88.