Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.HistoriarozwojupraktykiresocjalizacyjnejwPolsceinaświecie
41
nynależyzająćsięnietylkosamyminieletnimi,alewogólemłodymiludźminiebę-
dącymirecydywistami,onibowiem,spośródprzestępców,mająnajwiekszeszansena
poprawęipowrótdospołeczeństwa.Ztegowzględuswojereformatoriumprzezna-
czyłdlaskazanychporazpierwszywwieku16–20lat.
Brockwayuważał,żegłównymczynnikiempobudzającymwięźniadopracynad
sobąjestwrodzonekażdemuczłowiekowidążeniedowolnościipoprawyswegoby-
tu(zob.TaftiEngland,1964,s.411–412).Wtymceluwprowadziłonpodziałwy-
chowankówzewzględunastopieńpoprawy.WszyscywięźniowiewEmirzezostali
podzieleninatrzygłównekategorie:czerwoną,czarnąiniebieską(nazwanetakod
kolorunoszonychubrań).Każdakategoriazajmowaławyodrębnioneiprzeznaczo-
netylkodlaniejpomieszczeniaorazróżniłasięodinnychzakresemuprawnień.No-
woprzyjętywięzieńbyłzaliczanydokategoriiśredniej–czarnej,skądwdrodze
awansumógłprzejśćdokategoriiwyższej–niebieskiejlubteżmógłbyćzdegrado-
wanydokategoriiniższej–czerwonej.Imwyższakategoria,tymwiększeprzysługi-
wałyuprawnieniaitymlepszebyływarunkibytowania.Kategorianiebieskamiała
najlepszecele,wieczoramikorzystaładłużejzoświetlenia,dysponowałajadalnią
urządzoną,jakwrestauracji.Kategoriaczarnamiałajużmniejszeudogodnienia,
natomiastkategoriaczerwonabyłapozbawionanawetwidzeńzrodzinąiprawado
korespondowania.Awansdokategoriiwyższejbyłuzależnionyodregularnegootrzy-
mywaniawciągu6miesięcypo9marekmiesięcznie(3zasprawowanie,3zapil-
nośći3zapostępy).Więzień,którywkategoriiniebieskiejspełniałtewarunkibył
zwalnianyzzakładubezwzględunaterminkaryustalonywkodeksiezadaneprze-
winienie.Dlawięźniów,którzyniewykazywalipoprawyistniałakategoriaczwarta
–niepoprawnych.Wkategoriitejwarunkibytowaniabyłyznaczniegorsze,więź-
niówtrzymanowścisłymodosobnieniu,wcelachjednoosobowychinawetichnie
zatrudniano,atodlatego,abyzatęsknilizapracąipoprosiliojejwyznaczenie.Chcąc
przyzwyczaićwięźniadooszczędnościiracjonalnegowydatkowaniapieniędzy,wpro-
wadzonozasadę,żekażdyzeskazanychpłaciłzaswojeutrzymaniewreformato-
rium.Zaopłatąwydawanomurównieżodzież,pożywienie,anawetlekarstwa.
Naspecjalnąuwagęzasługujesystemćwiczeńzwanymanualtrainingsystem.Pod-
stawąjegojestto,żekażdyprzejawwolimaswójośrodekwmózguiżetaksamojak
mózgkierujeprawidłowościąruchówiharmoniądziałalnościposzczególnychnarzą-
dówiczęściciała;takzapomocąwykonywaniaodpowiednichćwiczeńmożnawpły-
nąćnauaktywnienieniedorozwiniętychośrodkówmózgowych.Wprowadzonowięc
wielezajęćgimnastycznychrozwijającychsprawnośćruchową,wymagającychczasem
skupienia,uwagi,wysiłku,woli,dobrejorientacjiirefleksji.
Elmirazdobyłaświatowąsławęiwywarławielkiwpływnarozwójmyślipeniten-
cjarnej,zarównowzakresieorganizacjiwięzień,jakizakładówdlanieletnich.WEu-
ropiewzorowałysięnaniejplacówkiangielskie(zakładyBorstalu)iniemieckiewię-
zieniadlamłodocianych.ZbiegiemczasunadszedłjednakzmierzchsławyElmiry.
Kiedyw1927r.zwiedzałjąniemieckiuczonyprof.Liepmann,byłajużwedługjego
relacjinapoziomieprzestarzałegowięzienia(Suchan,1965,s.24–26).
