Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nośnikipamięci,sferypolitykipamięci
17
mięćgrupową,będącąprzedmiotemprzekazumiędzypokolenio-
wegoiwykazującąpoczucielinearnościczasu”7.Miejscamipamię-
cizkolei,wnawiązaniudoinspiracjiP
.Nory
,określaon„nazwywła-
snezobiektywizowanychwytworówkulturowychinazwyzdarzeń
historycznychorazimionapostacibohaterów
,októrychczłonkowie
danejgrupysądzą,iżskrywająjakieśważnedlanichtreści”8.
Wkontekścieformowaniasiępamięcizbiorowejbadaczetego
zjawiskawskazująnadziałalnośćaktorówpamięci,tj.rozmaitych
podmiotów(takżezbiorowych,wtyminstytucjonalnych),którena
różnesposobyzabiegająoutrwaleniewdanejspołecznościod-
7A.Szpociński,Kanon…,s.134–135;idem,PrzemianyobrazuprzeszłościPol-
ski.Analizasłuchowiskhistorycznychdlaszkółpodstawowych1951–1984,Warsza-
wa1989,s.11–28.WujęciuJanaAssmannazkolei„kanontomémoirevolon-
tairespołeczeństwa,topamięćobowiązkowa,wprzeciwieństwiedopłynącego
swobodnieprądutradycji…”J.Assmann,Pamięćkulturowa…,s.34(por.teżroz-
ległąanalizękontekstówtegopojęciawdalszejczęścitejżepracy–s.118–143).
Zinnegoniecopunktuwidzeniapowiedziećmożna,iżkanonwdłuższejper-
spektywieczasowejstanowiwykładnik/korelatpamięcidominującej(wypad-
kowaopowieści/narracjioprzeszłościnajbardziejwpływowychwdyskursie
publicznym),wkrótszejzaś(którąwtejpracysięzajmujemy)przedmiotod-
działywańaktualnejjejpostaci.Odnośniedozakresukategorii„pamięcidomi-
nującej”zob.PopularMemory
.Theory
,Politics,Method,w:R.Perks,A.Thompson
(red.),TheOralHistoryReader,London–NewYork1998,s.75–77.
8A.Szpociński,Kanon…,s.134i135.Jakwiadomo,kategorięmiejscpamięci
upowszechniłPierreNoramonumentalnymprzedsięwzięciemwydawniczym
LesLieuxdemémoire.NawiązałtuzresztądointuicjiobecnejjużuHalbwachsa
(„Byutrwalićsięwpamięcigrupy
,wszelkieprawdymusząukazaćsiępodpo-
staciązdarzenia,osobyalbomiejsca”–M.Halbwachs,Latopographielegendaire
desévangilesenTerreSainte,Paris1941,cyt.za:J.Assmann,Pamięćkulturowa…,
s.53).WprzedmowiedoangielskiegowydaniaswegodziełaNoracharaktery-
zowałmiejscepamięcinastępująco:„…każdyznaczącybyt/obiektmaterialnej
lubniematerialnejnatury
,którydziękiludzkiejdecyzji,albonaskutekpracy
czasu,stałsięskładnikiempamięciowegodziedzictwajakiejśwspólnoty/spo-
łeczności”.P
.Nora,FromLieuxdemémoiretoRealmsofMemory,w:idem,Realms
ofMemory,T
.I,NewYork1994,s.XVI.Winnymujęciufrancuskibadaczpisał
omiejscu,„…gdziepewnewspólnoty–jakiebyoneniebyły–naród,rodzina,
partiaprzechowująswepamiątki(souvenirs)lubuznająjezaniezbywalnączęść
swejosobowości:miejscatopograficzne,jaknaprzykładarchiwa,biblioteki,
muzea;miejscamonumenty–pomniki,cmentarze,architektura;miejscasym-
boliczne,takiejakrocznice,pielgrzymki,upamiętnienia;miejscafunkcjonalne
–stowarzyszenia,autobiografie,podręczniki”.Cyt.za:A.Szpociński,Miejsca
pamięci,„Borussia”2003,nr29,s.21.„Mglisty”(możenawetprogramowo?)
charaktertegowybitniemetaforycznegopojęciawiódłdorozmaitychsporów
interpretacyjnych,alejednocześniezapewniłmuwielkąkarieręwsferzebadań
nadpamięcią.Wtejkwestiizob.teżK.Kończal,Bliskiespotkania….,s.210–217;
eadem,Codwastopnietoniejeden,s.175–186.WterminologiiJ.Assmannajego
odpowiednikiemjesttermin„figurapamięci”.
