Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
RozdziałI
zestawupostacihistorycznychorazzdarzeńdziejowychpozosta-
jącychprzedmiotemwymienionychwyżejuroczystościorazinnych
formupamiętniania(jaknp.pomniki,nazwyulic,placówifabryk).
Chodziłotuzwykle(aleniewyłącznie!)oosobyifaktydefiniowane
jakofundatorskiedlapowstaniasystemukomunistycznegowPol-
sce–atakżewRosji35.
Wyraźniecentralistycznycharakterobszernychpołacipolityki
pamięcihistorycznejrealizowanejprzezwładzePolskidobystali-
nowskiejabsolutnienieprzekreślajednakpotrzebyoperowaniaper-
spektywąlokalnąwbadaniutejżepolityki.Niechodziprzytymjedy-
nieotenoczywistyfakt,iżwieleelementówogólnokrajowejpolityki
pamięciwsensiepraktycznymmusiałobyćrealizowanenamiejscu,
„wterenie”36.Trzebateżzauważyć,żemiejscowaspecyfikamogła
znaczącowpływaćnapraktykikreowaniaczyutrwalaniamiejsclub
symbolipamięciocharakterzebardziejuniwersalnym(tzn.ogól-
nokrajowym).Weźmynaprzykładupamiętnianiefundatorskiejdaty
PRL-u,22lipca1944r.naLubelszczyźnie–wobchodachorganizo-
wanychwLublinie(„mieściePKWN”,czylipierwszej„stolicyPolski
Ludowej”)albowChełmieLubelskim(gdzieManifestPKWNzostał
ogłoszony)obecnebyłyelementypodkreślającetenszczególny
statuswymienionychmiejscowości,któregdzieindziejwystąpić
niemogły37.Zkoleitakuniwersalnyprzedmiotkomunistycznego
upamiętniania,jakimbyło„wyzwoleniespodjarzmahitlerowskiej
okupacjiprzezsprzymierzonąArmięCzerwoną”,wgruncierzeczy
mógłbyćcelebrowanyjedyniewswychmiejscowo(atakżetempo-
ralnie)zróżnicowanychpostaciach:„wyzwolenie”jakorozciągnięte
wczasiezjawiskooprocesualnymcharakterzeprzebiegałowróżny
sposóbiwróżnymczasiewposzczególnychregionachimiejsco-
wościach38.Okazjądowystąpienialokalnejspecyfikiupamiętnia-
niamogłytakżeokazaćsięszczególnezwiązkipostacikanonicz-
35Natentematzob.J.Prokop,Wyobraźnia…
36Tonie„góra”,alelokalneinstancjepartyjneiadministracyjneprzesądzały
,
żedanaulicazostanienazwanawłaśnieimieniem,powiedzmy
,Rokossowskie-
go,anatamtymakuratosiedlustaniepomnikMarchlewskiego.Oneteżodpo-
wiadałyzakonkretnąorganizacjęrocznicijubileuszynaswoimterenie.
37Spostrzeżenianatentemat(zperspektywycałościdziejówPRL-u)zna-
leźćmożnawpracyI.Main,Trudneświętowanie.Konfliktywokółobchodówświąt
państwowychikościelnychwLublinie(1944–1989),Warszawa2004,passim.
38Tonietylkokwestiazróżnicowaniarocznicowejdaty
,aleiprzywoływa-
niaspecyficznychokolicznościtowarzyszącychwyzwoleniu.Weźmymotyw
pułkownikaSkopenkiprzywyzwoleniuSandomierzaczywątekuratowania
zabytkowejsubstancjimiejskiejKrakowadziękistrategicznejdecyzjigenerała
IwanaKoniewa.
