Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Wpływwojnyipowojennychzmiangranicnawielkośćistrukturę...
39
flprawosocjologiczne”,żewpoczątkulatsześćdziesiątychprzedstawiciele
niemalwszystkichgrupzawodowychporównywaliswójpoziomegzysten-
cjizokresemmiędzywojennym,uważając,żeuległonobniżeniu66.Innym
powszechniedostrzeganymprzezrobotnikówzjawiskiembyładeprecjacja
etosupracy,pozbawieniepracownikówniezależnychreprezentantówich
interesówczydezorganizacjanaturalnejwzakładachhierarchiiopartejna
wiedzyidoświadczeniuitd.
1.2.Wpływwojnyipowojennychzmiangranic
nawielkośćistrukturęzatrudnienia
wprzemyślepolskim
Wojna,powojenneprzesunięciaterytorialneizmianyustrojowewywo-
łałyzasadniczązmianęskładuśrodowiskarobotniczego.Skalęprzeobra-
żeń,jakiebyływówczasudziałemspołeczeństwapolskiego,najlepiejob-
razujezmniejszeniesięliczbyludnościPolskiz35,3mlnw1939r.do23,9
mlnw1946r.(wtymPolaków20,5mln)67.Wistociejednakzmniejszenie
populacjipaństwapolskiegoo11,4mlnnieoddajerzeczywistychrozmia-
rówkatastrofydemograficznej.Gdybyuwzględnićprzedwojenneszacunki,
biorącepoduwagętakżeprzyrostnaturalny,toubytekmieszkańcówwy-
nosił14,2mln(wstyczniu1946r.Polskamiałaliczyć38,1mlnmieszkań-
ców)68.Niejestoczywiściemożliweprecyzyjneustalenie,jakabyłaskalastrat
wśródrobotników,azwłaszczazatrudnionychwprzemyśle.Wartojednak
wspomnieć,żewopracowaniachtworzonychprzezspecjalistówzaangażo-
wanychwstrukturypaństwapodziemnegostratyludnościrobotniczejsza-
cowanow1944r.naok.2,1mln(z6,1mlnosób;naludnośćrolnicząmiało
przypaść1,5mlninaflinnych”2,5mln)69.Notabeneszacunkitezbliżone
66M.Kalecki,Porównaniedochodurobotnikówipracownikówumysłowychzokresemprzedwo-
jennym,flKulturaiSpołeczeństwo”1964,nr1,s.39-40.
67Wedługspisuz1946r.ogólnaliczbamieszkańcówPolskiwynosiła23930tys.osób,
wtymmężczyźnistanowili45,8%(10954tys.)ikobiety54,2%(12976tys.).Wporównaniu
zespisemz1931r.oznaczałotospadekliczbymężczyzno4474tys.ikobieto3512tys.AAN,
MinisterstwoZiemOdzyskanych(dalej:MZO),sygn.159,SprawozdanieMZO27listopada1945
21stycznia1949,s.45;Małyrocznikstatystyczny1939...,s.10;HistoriaPolskiwliczbach,t.1,
GUS,Warszawa2003,s.357,393.
68K.J.Latuch,StratydemograficznePolskiwlatach1939-1945(zpracnadweryfikacjąoficjal-
nychszacunków),[w:]Polska1939-1945.Stratyosoboweiofiaryrepresjipoddwiemaokupacjami,
red.W.Materski,T.Szarota,WydawnictwoIPN,Warszawa2009,s.40-41.
69AAN,KomendaGłównaArmiiKrajowejOdziałII(dalej:KGAK)sygn.203/III/25,
Ludnośćwróżnychokresach,s.21.