Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MICHAŁARASZKIEWICZ
Zadanieegzaminacyjne
Podstawąempirycznądlaponiższychrozważańsązapisyudanychoraznieudanych
próbrozwiązaniazadaniapolegającegonawyprowadzeniuwnioskuzprzesłanek
będącychklasycznymizdaniamikategorycznymi,względnienauzupełnieniuprze-
słankientymematycznejwsytuacji,wktórejdanesąjednazprzesłanekorazwnio-
sek.Abyrozwiązaćtozadanie,studencipowinniposłużyćsięzbioremsześciu(przy
zadaniachzentymematu–siedmiu)dyrektywpoprawnościsylogizmu.Prezentacja
całegokatalogudyrektywjestwtymmiejscuzbędna.Abyponiższywywódbyłzrozu-
miały,koniecznietrzebajednakprzypomnieć,żezbiórklasycznychzdańkategorycz-
nychobejmujeczteryzdania:zdanieogólnotwierdzące(KażdySjestP
,SaP),zdanie
ogólnoprzeczące(ŻadenSniejestP
,SeP),zdanieszczegółowotwierdzące(Niektóre
SsąP
,SiP)orazzdanieszczegółowoprzeczące(NiektóreSniesąP
,SoP).Procedura
rozwiązaniazadaniapolegającegonawyprowadzeniuwnioskuzprzesłanek(zwanego
dalejzadaniem1)wyglądanastępująco.Biorącpoduwagękształtdanychprzesłanek,
należywynotowaćczterymożliwewnioski,anastępniestosowaćkolejnedyrektywy
poprawnościsylogizmumogąceprowadzićdoeliminacjiniektórychwniosków(lub
dokonkluzji,żewnioskuniesposóbwyprowadzićzprzesłanek).Wniosek(wnioski),
którypozostanieniewyeliminowanypomimozastosowaniawszystkichdyrektyw,jest
wnioskiemwynikającymlogiczniezprzesłanek.Zadaniepolegającenauzupełnieniu
przesłankientymematycznej(zwanedalejzadaniem2)rozwiązujesięanalogicznie,
ztymżenależywynotowaćosiempotencjalnych,brakującychprzesłanek.Tutajrów-
nieżmożesięokazać,żebrakującejprzesłankiniedasięprawidłowouzupełnić.
Poniższeanalizydotycząwyłączniesposobuposługiwaniasięprzezstudentów
dyrektywączwartąorazpiątą.Dyrektywytesąpodawanestudentomwnastępującej
stylizacji:
D4.Wniosekzawszeitylkowtedyjestprzeczący,gdyjednaprzesłankajest
przecząca.
D5.Jeżelijednaprzesłankajestszczegółowa,towniosekjestszczegółowy;jeżeli
zaśwniosekjestogólny,toobieprzesłankimusząbyćogólne[Grabowski2004,
s.76].
Dyrektywapiątazostałasformułowanawdwóchróżnychstylizacjach.Drugi
zokresówwarunkowychujętychwtejdyrektywiepowstajebowiemzpierwszego
poprzezprzekształceniegozgodnieznastępującąregułąlogiki:(p→q)→(~q→~p).
Tytułemuzupełnienianależywskazać,żedyrektywyonumerachniższychodwyżej
wymienionychwykluczająsytuację,wktórejobieprzesłankisąprzeczące(ponieważ
conajmniejjednamusibyćtwierdząca),orazsytuację,wktórejobieprzesłankisą
szczegółowe(ponieważjednamusibyćogólna).
Dyrektywaczwartamaformęrównoważności,podczasgdydyrektywapiąta–
implikacji.Zarównodyrektywaczwarta,jakidyrektywapiątapozwalająnawypro-
wadzeniepewnychszczegółowychregułpostępowania,wtymregułeliminacjipoten-
cjalnychwnioskówlubprzesłanekwsytuacjach,jakiemogązaistniećpozastosowaniu
dyrektywoniższejnumeracji.Wspomnianeregułypostępowaniasąwyszczególnione
wponiższychtabelach:
12
