Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.PochodzenieheraldycznegoroduPrusów
23
Zopisuwyraźniewynika,żewczasiepowstaniawPrusachdoszłodo
krwawychstarćwymierzonychprzeciwkookupacjikrzyżackiej,czyszerzej,
przeciwkowszystkim,którzyzostaliuznanizaagresorów.Nieobyłosięrów-
nieżbezjeńcówwpostacikobietidzieci.
Jakkolwiekpierwszepowstaniezakończyłosięklęskąpowstańców,to
jeszczedwarazychwytalionizabroń;wlatach1260-1274byłodrugiepo-
wstanie,aporaztrzeciwystąpiliw1276r.Dodajmy,żetakżezakończone
zwycięstwamimilitarnymizakonukrzyżackiego,aczkolwiekniebyłytołatwe
potyczki18.Należypochylićsięnadjeszczejedną-kluczowądlaprzedmio-
tupodjętychrozważań-kwestią.Przyjrzyjmysięustrojowispołecznemu
orazpolitycezakonnejwobecPrusów,którychwłączeniewkrzyżacką
strukturęspołecznąbyłoważnezpunktuwidzeniakształtowaniapodstaw
panowanianatymobszarze.NakartachdziełaDusburgamożnaprzeczytać
orozróżnieniunadostojników(nobiles)orazludziniższegostanu(igno-
biles)19.Pruscynobilowienależelidookreślonychrodówagnatycznych,po-
wstałychwwynikudziałalnościłupieskiejichczłonków.Możnipruscynie
mieszkaliwgrodach,alewumocnionychdworach.Zawyższąwarstwęnobi-
lówuważasięnkrólów”(prus.konagis),którzyposiadaliwładztwagrodowe
wrazzdrużynnikami(prus.laukinikis),służbami,atakżedaninami,których
punktamiodbiorubyłykarczmy.Dzierżylionirównieżwswoimrękuwładzę
sądownicząipełnilifunkcjekultowe.Tooniprzewodzilidrużynielubwoj-
skuiorganizowaliopórwobecnieprzyjaciela,pertraktowaliznimipodej-
mowalidecyzjeoewentualnejkapitulacji20.Niżejwhierarchiistałośrednie
rycerstwo,następniewolni(prus.tallokinikis),anasamymdoledrabinyspo-
łecznejznajdowałasięludnośćzależnainiewolna,którasiedziaławdobrach
nobilów21.Niskieznaczenieignobileswynikałonietylkozesłabejsytuacji
materialnej,alerównieżspołecznej.JakpodkreśliłDariuszAdamSikorski,
ichmożliwościmilitarnebyłyskromnewporównaniudonobilów,aponadto
niecieszylisięoniprzychylnościąbóstw,bowiemmożnimielilepszykontakt
zsacrum.Zkoleipozyskiwaniewymienionychwyżejniewolnikówbyłowyni-
kiemwyprawwojennych22.Jeślichodziopolitykękrzyżackąwobecpodbitych
18M.Dygo,op.cit.,s.87-88;zob.A.Dobrosielska,OpórPrusówwobecZakonuKrzyżackie-
gowdobiepodbojuibudowywładztwakrzyżackiego.SzkiczantropologiipolitycznejPrusów,
nKomunikatyMazursko-Warmińskie”2013,nr3(281),s.448-449;eadem,Opór,oportunizm,
współpraca.Prusowiewobeczakonukrzyżackiegowdobiepodboju,Olsztyn2017,s.43-194.
19Dusburg,Kronika,s.46;Dusburgk(MPH,s.n.),s.52-53.
20D.A.Sikorski,InstytucjewładzyuPrusówwśredniowieczu(natlestrukturyspołecznej
iterytorialnej),Olsztyn2010,s.154.
21W.Długokęcki,Prusywstarożytnościiwewczesnymśredniowieczu,[wi]PaństwoZakonu
Krzyżackiegoł,s.42.
22D.A.Sikorski,op.cit.,s.156-157.
