Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Rodzinajakopierwotneotoczenierozwojowe
Wdziewiętnastowiecznychbadaniachnadrodzinązasłynąłfrancuskisocjolog,będący
niemalrówieśnikiemComte’a-LePlay.Swąuwagęskupiłonnaempirycznychbadaniach
terenowychrodziny,uważającjązanajmniejsząnjednostkęobserwacji”społeczeństwa.
Wśródinteresującychgozagadnieńbyłytakie,jak:miejscezamieszkania,rodzajpracy,
pozycjaspołecznarodziny,środkijejutrzymania,historia,sposóbżyciaibudżet(Szcze-
pański,1969).LePlayzwracałuwagęnadeterminującyzwiązekmiędzyśrodowiskiem
fizycznymarozwojemekonomicznymiżyciemrodzinnym.
ComteiLePlayzapoczątkowaliokressystematycznychbadańnadrodziną.Wcześniej-
szerozważania(przeddrugąpołowąXIXwieku)określanesąmianemokresuprzedba-
dawczego.Okresbadawczydzielisięnatrzyetapywedługkryteriumczasowego:pierwszy
etapprzypadanadrugąpołowęXIXwieku,druginapoczątekXXitrzecinadalszączęść
ubiegłegostulecia.Pomiędzydwomaostatnimiokresaminiemawyraźnejgranicy,choć
przyjmujesię,żezmiananastąpiławpołowieXXwieku(Tyszka,1974).
Problematykarodzinyinteresujewieludemografów,psychologówspołecznychipe-
dagogów.Narynkuwydawniczymukazująsięcoraztonoweopracowaniadotyczącetej
tematyki,przedstawiającewielośćpodejśćbadawczych.
1.2.Typologiaformmałżeństwairodziny
Wzależnościodczasu,warunkówspołecznych,ekonomicznychczykulturowych,mał-
żeństwoirodzinaprzyjmowaływieleróżnychform,oczymmożemysięprzekonać,stu-
diująclicznepraceetnograficzneczysocjologiczne.Grupatapodlegaogólnemuprawu
rozwojuinnależyjątraktowaćjakodynamicznyiniewykończonybytspołeczny”(Dy-
czewski,1988,s.64).
Wkażdejkulturzeodróżniasięzwiązkimałżeńskieodinnychformalnychbądźniefor-
malnychzwiązkówwspółżycialudzi.Małżeństwotonspołeczny,legalny,seksualnyzwią-
zek,rozpoczynającysiępublicznymobwieszczeniemizobowiązaniem,podejmowany
zmyśląojegotrwaniu”(Tyszka,1974,s.77).
Wśródtypówmałżeństwmożemywyróżnić:małżeństwapoligamiczne,zawieranepo-
międzywięcejniżdwiemaosobami,orazmałżeństwamonogamiczne,wskładktórych
wchodzitylkodwóchwspółmałżonków.Wśródtychpierwszychwyróżniamyzwiązkijed-
nejkobietyzwielomamężczyznami-nazywanepoliandrycznymiorazzwiązkijednego
mężczyznyzgrupąkobiet-poliginiczne.Poligamiawystępujewkulturzeniektórychkra-
jówAzjiiAfryki,naPolinezjiiwśródaustralijskichautochtonów(Szacka,2003).
Opróczwyżejwymienionych,wiadomooistnieniumałżeństwgrupowych,zawiera-
nychpomiędzygrupamikobietimężczyzn.Rolemałżeńskieirodzicielskie(jeślipojawiły
siędzieci)wtakimmałżeństwiepodejmowaliwszyscyjejzałożyciele.Przypadkitakfunk-
cjonującychzwiązkówmożnabyłospotkaćwSzwecjiiStanachZjednoczonych(Tyszka,
1974).Zkoncepcjąmałżeństwagrupowegołączonyjestpromiskuityzmjakohipotetycz-
ne,najwcześniejszestadiumrozwojuzwiązkumałżeńskiego,którycharakteryzowałsię
