Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie
stajesięwskazanieprzyczynypowstaniadanegoobiektu,zidentyfikowaniejegofun-
datoralubgrupyspołecznej,doktórejbyłskierowany.Wprzytłaczającejwiększości
byłytodziełaanonimowychdziśartystów,jednakwprzypadkuklasycznejkultury
Majów(III-IXwiek)
3
możnawniektórychsytuacjachustalićtwórcówzabytków.
Zjawiskosygnowaniaobiektówprzezmajańskichartystówtobezprecedensowy
fenomenkulturowynakontynencieamerykańskimokresuprekolumbijskiego
4
.
Informacjezawartewsygnaturachumieszczanychnaniektórychzabytkachpozwo-
liłynaimiennezidentyfikowanieposzczególnychtwórców.Dziękitemubariera
anonimowościrzeźbiarzyorazskrybówzostałaczęściowozniesiona,umożliwiając
przypisanieniektórychartefaktówkonkretnymartystomorazodtworzenie,niestety
częstotylkofragmentarycznie,ichoeuvre.
PodobnezjawiskowystąpiłorównieżwarchaicznejGrecji,gdziepierwszepod-
pisytwórcówzidentyfikowanonaceramicepochodzącejzAteniBeocjizVIwieku
p.n.e.Dziękizachowanymsygnaturomznanesądzisiajimionaniektórychznich,
jaknaprzykładGrypon,MnasalkesczyMenaidas(Osborne2010,238-239).Na
gruncieeuropejskimepokinowożytnejdopieroeksplozjaindywidualnościwokre-
siewłoskiegorenesansuzmieniłapodejścieartystówdokwestiisygnowaniaswoich
dzieł5(Burckhardt1991).
TematemtejpublikacjijestrolaartystywspołeczeństwieMajówpóźnego
okresuklasycznego(VI-IXwiekn.e.)napodstawiezachowanychsygnatur6rzeź-
gdzie:
→-oznaczawykonawcęczynności(agens);→→oznaczastronędoznającąwykonywanejczyn-
ności;Recipient-A’-władcabądźczłonekelitymajańskiej;Prototype-A-projektartefaktu;Artist-
-A-majańskirzeźbiarzbądźskryba;Index-A-stworzonyprzezartystęobiekt;Recipient-P-grupa
społeczna,doktórejadresowanyjestindeks(=wykonanyartefakt).
Torównaniewskazujenadwaźródłasprawcze,któreistniaływprocesietwórczym-impuls
wychodziłoduprzywilejowanejgrupyspołecznej,wrękachktórejznajdowałysięniezbędnemateriały
izasobydowykonaniazamierzonychprojektówartystycznych.Drugimniezbędnymelementemsine
quanonbyłoposiadaniewykwalifikowanychartystówzdolnychdozrealizowaniaposzczególnych
programówikonograficznychorazarchitektonicznych.Przedmiotembadańniniejszejksiążkisą
właśnierzeźbiarzeiskrybowie,którzysygnowaliswojeobiektywokresieklasycznym(III-IXwiek).
3Daty,oileniepodanoinaczej,odnosząsiędowydarzeńzokresunaszejery(n.e.).
4Wartotunadmienić,żewkulturzeMochezostałyzidentyfikowanepewnepowtarzającesię
znakigraficzneumieszczanenaceramice.ChristopherDonnan(1971)wskazuje,żemogłytobyć
znakirozpoznawczeposzczególnychrzemieślników,którzynanosilijenaswojewyroby,abypotem
niepomylićichzinnymi.Wynikałotozfaktu,żenaczyniabyływspólniewypalanewspecjalnie
przygotowanympalenisku.
5Nieoznaczatooczywiście,żewcześniejartyściniesygnowaliswoichdzieł.Możnawymienić
tuchoćbytakichtwórców,jaknaprzykładNicolaDenteijegoportalzTrogiruwChorwacji(Boffa
2011).Chodzitujednakopewnąsystemowązmianęwrozwojuświadomościtejgrupyludziipo-
wszechnąpraktykę.
6Wtejpublikacjiterminynsygnatura”,npodpis”oraznautograf”sątraktowanejakosynonimy
iztegowzględubędęjestosowaćwymiennie(Houston2016).
