Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
11
biarzyorazskrybów.Takwyznaczoneramychronologicznesąskorelowanezprze-
działemczasowym,wjakimwystępowałozjawiskosygnowaniaartefaktówprzez
majańskichartystów,któreustalononapodstawieanalizyzebranegomateriału
źródłowego.Elementamikonstytuującymiskompilowanyprzezemniekorpussą
podpisyrzeźbiarzyorazskrybówwzależnościodtechnikiobróbkimateriału(rzeź-
bienievsmalowanie/pisanie).Zpunktuwidzeniatejpracyowepodpisy-będące
formułamijęzykowymi-tokluczowekomponentypozwalająceodpowiedziećna
problembadawczy,jakizostałwcześniejpostawiony.Wynikatobowiemzdwóch
faktów.Podpisyartystówsąjedynymitekstamiglificznymi,któreidentyfikują
poszczególnychtwórcówzabytkóworazdostarczająinformacjioużywanejprzez
nichtytulaturze.Podrugiesamfaktsygnowaniaartefaktuprzezmajańskiegorzeź-
biarzabądźskrybęjestwydarzeniemwielcedoniosłym.Takiedziałanieimplikuje
przypisaniesobieprzezartystęexplicitemocysprawczej,podkreślającswojąwyjąt-
kowośćwprocesietworzenia.Tymsamymeksponowanyjestdodatkowypodmiot
kreacyjny,opróczfundatora,którymbyłzazwyczajwładcaalboktośzwąskiejelity
majańskiej.Możnazatemdomniemywać,żesygnowanieartefaktówjestwynikiem
zróżnicowanychczynnikówocharakterzespołeczno-politycznym.
Kwestiauprzywilejowaniatylkowąskiejgrupyskupionejwokółosobyma-
jańskiegowładcyjestrównieżwidocznawprzypadkuanalizowanychsygnatur.
Dotycząonebowiemtylkonielicznychartystówzgronaówcześniedziałających,
należącychgłówniedoelitydanegoośrodkadziękiswojemupochodzeniubądź,
czegoniemożnacałkowiciewykluczyć,dziękiwyjątkowymzdolnościomarty-
stycznym
7
.Przedstawionazatemrolarzeźbiarzyiskrybówwpóźnymokresie
klasycznym(VI-IXwiek)dotyczytylkoartystów,którzybyliczęściąszeroko
rozumianegodworumajańskiejelityorazzdobylinanimpozycjępozwalającąna
zawłaszczeniefragmentupłaszczyznytworzonegoobiektu,abymócumieścićswój
podpis.Zachowanedanepozwalająjednaknaodtworzeniepewnychrealiów,jakie
panowaływewnątrztejgrupyludzi.Donichzcałąpewnościąmożnazaliczyćtytu-
laturęużywanąprzezartystów,detaledotycząceichwykształceniaczywskazówki
danegomodelumobilnościrzeźbiarzyiskrybówwspołeczeństwietegookresu.
Postaćartystymożnazasadniczoanalizowaćzdwóch,niewykluczających
sięnawzajem,perspektyw:wypracowanegostylutwórczegoorazdokumentów
mówiącychonim.Pierwszatendencjabadawczasięgaswoimikorzeniamipołowy
XIXwiekuijestzwiązanazFranzemKuglerem.Analizującdziełapóźnośrednio-
wiecznychmalarzy,zauważył,żecorazwiększaichautonomiatwórczapozwalała
7Żadenzachowanypodpisniezawierainformacjioosobie,którasygnowałabyartefaktinie
pochodziłabyzelitymajańskiej.Wydajesięjednak,żeniemożnawykluczyćodmiennegoscenariusza,
mimożeźródłanatakąmożliwośćniewskazują.Stwierdzonyjednakwbadaniachwielunaukowców
częstyudziałgrupyartystówpracującychprawdopodobniepodokiemnmistrza”dajepodstawydo
postawieniahipotezy,żewgroniewykonawcówbyliteżartyścioproweniencjiludowej,tj.zwarstw
społecznychniższychniżelitamajańska.
