Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
ROZDZIAŁ1
Podstawątegobyłbrakrównorzędnościpodmiotówwsferzepublicznej,wktórej
istniałotylkopaństwo33.
Teoriapaństwowawprowadziłapodziaładministracjipublicznejnasamorządową
orazrządową.Relacjemiędzynimiokreślałoprawo.Różniłysiętylkozadaniami
przekazanymiwdrodzeaktówustawodawczych.Stądteżnasuwasięwniosek,że
samorządniebyłwstaniezastąpićadministracjirządowej,ponieważmiałodrębne
zadania.Zarównoinstytucjeadministracjisamorządowejirządowejposiadałyosobo-
wośćprawnątylkowzakresiekompetencjidelegowanychwustawach.Organyrządu
isamorząduniemiałyprawaingerowaćwswojądziałalność.Wteoriipaństwowej
zakładano,żedowyłącznejkompetencjirządunależąsprawyzzakresubezpieczeń-
stwa,finansówisprawzagranicznych.Natomiastgłównymkryterium,napodstawie
któregoprzekazywanozadania,byłodobropaństwawtymspołecznościlokalnych.
Jakoostatniapowstałateoriapolityczna.Jejgenezynależyszukaćwrozwiąza-
niachustrojowychprzyjętychnagruncieangielskim.Głównymjejteoretykiembył
RudolfvonGneist,którypojęciesamorządurozumiałjakosynonimHsamorządności
personalnej”34opartejnaudzialeczynnikaosobowegoodgrywającegonajważniej-
sząrolęwsprawowaniuadministracjipublicznej35.Nieobcetepoglądybyłyrównież
GeorgowiJellinkowi,któryjakozwolennikteoriipolitycznejwswoimfundamental-
nymdzieleHAllgemeineStaatslehre”wyrażałzainteresowanieangielskimdorobkiem
prawnym36.
Samorządwznaczeniupolitycznymoznaczałhonoroweuczestnictwoosóbfizycz-
nychwwykonywaniuokreślonychzadańpaństwowych37.Partycypacjaczynnikaspo-
łecznegowadministracjiwyrażałasięwdwojakisposób.Popierwsze,realizowano
jąprzezczynnikprofesjonalny–zawodowychurzędników;podrugie,przezczyn-
nikosobowypochodzącyzwyborów.Wedługtejteoriitylkourzędnik,honorowo
pełniącysłużbępublicznąiuniezależnionyodośrodkawładzy,byłwstaniedbać
ointeresyspołecznościlokalnej.Gwarantowałotojegoniezależnośćiwiarygodność.
Natomiastwodniesieniudoadministracjizakładano,żenatejpodstawienastąpi
wzrostzaufaniaobywatelidoinstytucjiwykonującejzadaniawichimieniu.Zaufanie
towymuszałopodniesieniestandardupełnionychświadczeń,któremiałybyćreali-
zowaneurzeczywistniająckryteriaprawościirzetelności.Innymisłowykoncepcja
tawyrażałaideępowinnościczłonkówspołecznościwregulowaniuizarządzaniu
ichsprawamilokalnymi.Wyboryjednostekdoorganówsamorządowychstanowiły
wówczaslegitymizacjędoreprezentowaniasprawwspólnotyosóbzamieszkujących
określonyteren.
33J.Panejko,Genezaipodstawy…,wyd.1,s.98.
34B.Dolnicki,Samorządterytorialny…,wyd.3,s.14.
35Wteoriipolitycznejsamorządterytorialnyrozumianotakże,jakorealizacjęokreślonych
interesówwzględniepostulatówpolitycznych,cooznaczałowpraktyce,żewiększąwagęuzyski-
wałsamaktdziałaniaaniżelijegocel,szerzej:E.Kaltenberg-Kwiatkowska,Samorządterytorialny
wPolsce.Nadziejeiwątpliwości,HSamorządTerytorialny”1992,nr7–8,s.40.
36G.Jellinek,AllgemeineStaatslehre…,op.cit.,s.630.
37F
.E.Schnapp,Samorządjakoelementypolitykiporządkupaństwowego,HSamorządTeryto-
rialny”1991,nr7–8,s.4.
