Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wpływmyślisamorządowejnarozwójsamorządukorporacyjnego
23
Wramachteoriipolitycznejuwagaskupiałasięnaurzędnikach,którzybyli
powołanidowykonywanychzadańprzezsamorząd.Powołaniejakooficjalnanomi-
nacjabyłowyrazemichwyjątkowościiwysokichkwalifikacjibędącychpotwierdze-
niemodpowiedzialnościzwiązanejzpełnionymizadaniami.Należypodkreślić,że
wramachtejkoncepcjiosobowośćprawnagminybyłauzależnionaodcechosobi-
stychurzędników,którzyurastalidorangiokreślonejklasyspołecznej.Ichrolabyła
zatemsłużbąwzględemmieszkańców,aniewzględempiastowanegourzędu.Nato-
miastsprawowanawładzapolegałagłównienaadministrowaniuaniezarządzaniu
sprawamiczłonkówwspólnotylokalnej.
WkrytyceteoriipolitycznejTadeuszBigotraktowałsamorządjakokategorię
prawną.Twierdził,żeHjeżeligodzimysięnato,żeurzędnicyhonorowisąorganami
państwa,towkonsekwencjidochodzimydonegacjiróżnicmiędzypaństwemasamo-
rządempodwzględempodmiotuadministracji.Oznaczato,żepodmiotemadmini-
stracjisamorządowejniesąurzędnicypaństwalecztzw.organasamorządowebędące
wswejistocieorganamipaństwa”38.
WopozycjidopoglądówT
.BigowypowiadasięS.Wykrętowicz,którywskazuje,
żewteoriipolitycznejsamorządnależytraktowaćjakoHkategoriępolityczną”,anie
prawną,H(…)przezcomożnarozumiećniezawisłośćwładzlokalnychodrządu,
aowąniezawisłośćgwarantowałainstytucjahonorowychurzędników”39.Samorząd
wsensiepolitycznymwskazujezatemnaHwolnośćdopaństwa”(HFreiheitzum
Staat”)aniewolnośćodpaństwa40.Oznaczałotowykonywaniezadańireprezento-
wanieinteresówtylkodogranicy,którąokreślawolnośćdrugiegoczłowieka.
Napodstawiedorobkupolskiejliteraturymiędzywojennej,wszczególnościpubli-
kacjiJerzegoPanejkimożnastwierdzić,żetrzyteoriesamorządu:naturalistyczna,
państwowaipolitycznaodnosiłysiędotrzechproblemów,którymizajmowałasię
wtamtymczasienaukaosamorządzie:popierwsze,czymjestsamorządijakajest
jegoistota;podrugie,jakiemiejscezajmujewstrukturzepaństwaijakiesąjego
relacjezorganamiadministracjirządowej;potrzeciejakijestjegozakresautonomii
orazczyposiadaosobowośćprawną,czylizdolnośćdosamodzielnegowykonywania
zadańpublicznych.
Istotnewtokuprowadzonegowywodujestprzedstawieniedylematówwroz-
ważaniachdotyczącychpojęciasamorząduwokresiemiędzywojennymwPolsce.
RozważaniatewpierwszejkolejnościobejmąróżnicewpoglądachJerzegoPanejki
iTadeuszaBigonatemat:decentralizacji,samodzielnościiautonomii.
ZinspiracjimonografiąJ.PanejkiGenezaipodstawysamorząduterytorialnego,
któraukazałasięwParyżu1926r.powstaław1928r.polemicznapublikacjaT
.Bigo
pt.Związkipubliczno-prawnewświetleustawodawstwapolskiego.Autor,niezgadzając
sięzkoncepcjamiPanejki,wprowadziłswojąoryginalnąmyślwdorobekpolskiej
naukioadministracji.
38T
.Bigo,Związkipubliczno-prawnewświetleustawodawstwapolskiego,Warszawa1928,s.127.
39S.Wykrętowicz,Samorządjakowyraz…,wyd.5,s.69.
40J.H.Wolff,O.Stober,Verwaltungsrecht,München–Berlin1996,wyd.9,s.19.
