Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Spośródwielurodzajówsorpcjiwystępującychwglebienajwiększeznaczeniema
sorpcjawymiennakationów,zarównoocharakterzekwaśnym(H
+
iAl
3+
),jakizasadowym,
zktórychczęśćjestważnymiskładnikamipokarmowymi(Ca++,Mg++iK+).Polegaonanaprzy-
ciąganiukationówprzezkoloidyglebowemineralneorazorganiczne,któremająładunek
ujemny.Sorpcjatachronikationyprzedwymywaniem,mimotosąonenadaldostępnedla
roślin.Kationyzasorbowaneprzezkoloidyznajdująsięwstanierównowagizkationamiwystę-
pującymiwroztworzeglebowym,zktóregomogąbyćpobieraneprzezkorzenie.Wglebachsil-
niekwaśnychszczególneznaczeniemawysokazawartośćglinuwymiennego,któryjestszkod
-
liwydlawiększościroślinuprawnych.Doocenyzdolnościsorpcyjnychglebwykorzystujesię
pojemnośćwymianykationów(PWK,ang.CECodcationexchangecapacity),którajesttym
większa,imwiększajestzawartośćwglebieiłukoloidalnegoipróchnicy.
Proceszakwaszaniapowoduje,żeniezbędnejestregularnewapnowaniegleb.Ze
względunaczęstospotykanezróżnicowanieglebnajednympolu,któredotyczyrównieżod-
czynu,pojemnościsorpcyjnejiwłaściwościbuforowych,uzasadnionejeststosowanieróżnych
dawekwapnawróżnychmiejscachpola(por.rozdział14).
Zasobnośćwskładnikipokarmowe
Azotjestnajczęściejgłównymczynnikiemograniczającymplonywwarunkachna-
wadnianiaorazprzyuregulowanymodczyniegleby.Możebyćpobieranyprzezroślinygłównie
wformiejonówamonowychiazotanowychzglebyorazmocznika,przezkorzenielubzielone
częściroślin.Wwarunkachnaturalnych-przybrakunawożeniaazotowego-najważniejszym
źródłemazotujestmikrobiologicznyrozkładmateriiorganicznej,wktóregowynikupowstają
jonyamonowe.Wwarunkachtlenowychjonytemogąulegaćnitryfikacjipowodowanejprzez
bakterie.WPolsceprzyopracowywaniuzaleceńnawozowychwykorzystujesiętestocenyza-
wartościazotumineralnego(N
min
),obejmującyoznaczenieobuformytegoskładnika,który
jestwykonywanywstacjachchemiczno-rolniczych(tab.1.6),wpróbkachglebowychpobra-
nychdogłębokości60lubnawet90cm(Jadczyszyniin.2010).Należyjednakpamiętać,że
zawartośćazotumineralnegowglebiemożepodlegaćznacznymzmianomwkrótkimczasie.
Azotazotanowy,atakżeamonowy(szczególniewglebachprzepuszczalnych)możebyćszybko
wymywanypointensywnychopadachdeszczulubprzemieszczanywinnemiejscapolawra-
machbocznegospływuwodypopowierzchnilubpodpowierzchnią.Formaazotanowamoże
równieżulegaćredukcjiiulatniaćsięwformiegazowejnaskutekdenitryfikacji,jeśliznajdziesię
wstrefieoograniczonejzasobnościtlenu.Zawartośćazotuamonowegomożeulegaćszyb-
kiemuzwiększeniunaskutekintensywnejmineralizacjimateriiorganicznejprzywłaściwej
wilgotnościglebyorazkorzystnejtemperaturze.Zasobymineralnychformazotuwglebie
możnadośćwiarygodnieocenićpośrednio,napodstawieznajomościhistoriinawożeniami-
neralnegoiorganicznegowposzczególnychmiejscachpolaiuprawyroślinmotylkowych
wlatachpoprzednichorazznajomościwielkościopadówwokresiezimowym.Innąmetodą
pośredniejocenyzaopatrzeniaroślinwazotjestocenastanuroślin(zagęszczeniarośliniza-
wartościchlorofilu)zapomocątakzwanychwskaźnikówroślinnych,takichjakNDVI,które
możnaobliczyćnapodstawieilościświatłaczerwonegoipodczerwonegoodbitegoodłanu
roślin,zwykorzystaniemczujnikówoptycznychlubmultispektralnychzamontowanychnaciąg-
nikach,dronach,samolotachlubsatelitach(por.rozdziały7,8i15).Należyjednakpamiętać,
1.2.zmiennośćpóluprawnych–źródła/przyczyny
33
