Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Notadelaeditora
13
sodefantasmasydefuerzasconflictivasquealigualqueélllevanconsigoel
poderdesembrarlamuerte.
Enelartículo«Elmiedoylaviolencia»(2009),EduardoGonzálezCalleja
presentalasiguienteclasificacióndelmiedo:
Losmiedoshumanossepuedendividirennaturales,siestánrelaciona-
dosconeldesarrollodesuuniversoperceptivo(estímulosdelentorno,miedo
alotro,alaoscuridad,alosfenómenosnaturalesocelestes,alamuerte),y
sobrenaturales(alretornodelosmuertos,alcastigodivinooalApocalipsis,
todoellovinculadoculturalmenteconlosmesianismosymilenarismos),aun-
quetambiénexistenmiedosmórbidos(fobias,miedossinobjetoyneurosis
traumáticas)ymiedoshiperbólicos,comoelpánicoyelespanto,acompañado
frecuentementedeparálisisyanestesia.Elmiedoindividualocolectivopuede
sernormalopatológico(fobias,neurosis,psicosis),instrumental(porejemplo,
comoinstrumentodeacciónpolíticaatravésdelterror),sagradooprofano.
¿Tendráestaclasificaciónalgunatransposiciónenelcampoliterario?¿Cuá-
lessonlosgénerosliterariosparticularmentepropiciosasuscitareltemorenel
lector?Y,enfin,¿hayalgoquesepuedadenominarliteraturademiedo?
AsícontestaalaúltimapreguntaelyamencionadoLuisMartínezdeMingo
ensuMiedoyliteratura:«Unarespuestapuedeserquelaliteraturademiedo
esaquellaqueloproduce,masnoesválidaporquetodossabemosqueunmis-
mocuentoaunlectorpuedecausarlepánicoyaotrodejarlofrío,incólume»7.
RecordemosqueyaSigmundFreudindicabaunaformaparticularenlaqueel
lectordelaficciónliterariarespondíaalosintentosdeprovocarelsentimiento
delosiniestroporpartedel«poeta»:«Medianteelestadoemocionalenque
noscoloca,mercedalasexpectativasqueennosotrosdespierta,lograapartar
nuestracapacidadafectivadeuntonopasionalparallevarlaaotro,ymuchas
vecessabeobtenerconunmismotemamuydistintosefectos»(«Losiniestro»).
Detodasformas,segúntodoslosindicios,lasdoscaracterísticasbásicasdetodo
cuentodemiedosonunaatmósferainquietanteyunsucesosorprendente,sin
explicacióninmediataniracional;«esesuceso,esefenómeno,tienequeestar
relacionadoconalgoesencialparaelserhumano,conlapérdidoopuestaen
peligrodelomásimportante:enprincipio,lavida»8.
Alhablardelmiedodelquesenutrelaliteratura,DavidRoas,especialista
enliteraturafantástica,distingueentreaquelquesecreapormediosnaturales,
típicodelosthriller,lashistoriassobrepsicópatas,sobrecatástrofesnaturales,
sobreataquesdeanimales,y
7Ibídem,p.19.
8Ibídem,p.20.