Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Romantycznaideakorespondencjisztuk
przezzmysłyiprzetwarzaneprzezmózg.Głosibarwasątylkodwoma
różnymiformamitegodrgania.Malarstwoimuzykawreszcie–towy-
łącznieróżneformysztuki,konkludujepowieściopisarz.Ijeszczejedno
wartozauważyć.CoprawdaBalzakposłużyłsięwcytowanychfragmen-
tachsłowamicorrespondanceicorrespondrewkontekścierelacjimiędzy
sztukami,alenienaoznaczenietegozjawiska.Oddałprzyichpomocy
jedynieideęodpowiedniościmiędzyświatemzewnętrznymażyciemwe-
wnętrznymczłowieka.Jesttochybanajlepszydowódnato,żewjego
epocewyrażeniecorrespondancedesartsnieistniało.
TonieBalzakowiwięczawdzięczamypojęciekorespondencjasztuk.Co
więcej,nigdynawetszczególnieniekojarzonoanijegotwórczości,ani
światopogląduzezwiązkamimiędzysztukami.WXIXwiekusamosło-
wokorespondencja,jakwidzieliśmy,pojawiałosię,alejakojedenzwielu
synonimówanalogii,bezkonotacjizezwiązkamimiędzysztukami.
Gdziezatemszukaćźródełhasła(romantycznej)korespondencjisztuk,je-
ślinieusamychromantyków?Jaktosięstało,żepojęcietozakorzeniło
sięwewspółczesnejhistoriiliteraturyitowdodatkupoddwomaposta-
ciami?Najczęściej,zwłaszczawkontekścieromantyzmu,kojarzysięjeze
zjawiskiemsynestezji.TakteżdefiniujejeencyklopediaUniversaliswar-
tykuleoromantyzmie:Danslacorrespondancegénéraledesarts,quiesten
rapportavecunecorrespondancedessens(synesthésisme),leprimatest
disputésurtoutentrelamusiqueetlapeinture[Wogólnejkorespondencji
sztuk,któramazwiązekzkorespondencjąmiędzyzmysłami(syneste-
zją),spóroprymatwiodąprzedewszystkimmuzykazmalarstwem]
25
.
Drugawersjakoncentrujesięnaformalnychpodobieństwachmiędzyko-
dami,jakimiposługująsięróżniartyści,bezwskazywanianakontekst
epoki.ItakJ.E.JacksonwSłownikuliteraturypisał:
Qu’ils’agissedepeinture,demusiqueoud’architecture,chaquelangagereflètevo-
lontierssonpouvoirenlecomparantàceluid’autresarts.Cettecorrespondancemet
enjeulesstatutsrespectifsdesformesartistiquesetceluidelareprésentation
[Czyidzieomalarstwo,muzykęczyoarchitekturę,każdyjęzykchętniekon-
frontujeswąsiłęzsiłąpozostałychsztuk.Wkorespondencjitejwgręwchodzi
statusformartystycznychireprezentacji]
26
.
25EncyclopaediaUniversalis,corpus20,Paris2002,s.134.
26J.E.Jackson,Correspondancedesarts,[w:]Dictionnairedelittérature,publiésousla
directiondeP
.Aron,D.Saint-Jacques,A.Viala,Paris2002,s.117.
~16~
