Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Romantycznekoncepcjepoezji.PoetaiMuza–relacjawstaniekryzysu
tywieromantycznapoezjatopoezjanatchniona,powstałajakozapis
(lubtylkowynik)epifanii-dostępudotego,coobecneniezmiennie,do
esencjalnejrzeczywistości
16
.Pisarzomepokibliskabyłaplatońskakon-
cepcjapoezjijakorezultatuowładnięciaprzezsiłęwyższą.Ekspono-
waliprzytymaspektobcościtego,cojestuźródełpoezji,częstopisali
otwórczymszale,wktórymstająsięniejakonaczyniemsztuki.Wspo-
sóboryginalnyinajbardziejmożewyrazistywyzyskałtorozdwojenie,
pęknięcietożsamościKrasińskiwotwarciuNie-Boskiejkomedii,przed-
stawiającistotęlosuPoety:Tygraszcudzymuszomniepojęterozkosze.
[...]Alesamcoczujesz?-alesamcotworzysz?-comyślisz?-Przezciebie
płyniestrumieńpiękności,aletyniejesteśpięknością
17
.
Zdrugiejjednakstronyuznaniesięzanarzędziesztukitouznanie
własnegouprzedmiotowieniaipogodzeniesięztąpodrzędnąprzecież
roląniezawszebyłołatwedlaromantycznychindywidualistów.Poeta
chciałsambyćdemiurgiemnowychświatów.Dlategoprzyjęciefunk-
cjipośrednika,naczynia,nośnikacudzych-jakiekolwiekbyonebyły
-idei,myśli,słów,częstowiązałosięzoporem,aconajmniejzwe-
wnętrznymizmaganiamiartysty.TowłaśnieztejperspektywyAugust
WilhelmSchlegelkrytykowałpojęcienatchnieniapoetyckiego,nazy-
wającje„lirycznymwymysłem”
18
.Romantycznyskrajnyindywidua-
lizm,któregopisarzeepokiskłonnibylibronićzawszelkącenę,musiał
wchodzićwkonfliktzmisjąkapłańską,misjąprzewodnikaludzkości,
wywyższającąpoetę,alegojednocześnieuzależniającą.Zpierwszejpo-
stawywyłaniasiękoncepcjasztukiautonomicznej,zdrugiej-poezji
natchnionej.Obiekoncepcjemożnaodnaleźćwromantycznychpara-
frazachMuz.
16Natematróżnychrozdzajówepifaniizob.Ch.Taylor,Źródłapodmiotowości.Narodzi-
nytożsamościnowoczesnej,przekł.M.Gruszczyński,O.Latek,A.Lipszyc,A.Michalik,
A.Rostkowska,M.Rychter,Ł.Sommer,Warszawa2001,rozdz.XXIiXXIII;R.Nycz,
Literaturajakotroprzeczywistości.Poetykaepifaniiwnowoczesnejliteraturzepolskiej,Kra-
ków2001,cz.I,rozdz.„Poetykaepifaniiapoczątkinowoczesności”,s.89.
17Z.Krasiński,Nie-Boskakomedia,w:PismaZygmuntaKrasińskiego,WydanieJubileu-
szowe,red.J.Czubek,Kraków-Warszawa1912,t.III,s.5.
18A.W.Schlegel,Wykładyosztuceiliteraturzedramatycznej:Wykład26i27,przekł.
K.Krzemieniowa,w:Manifestyromantyzmu1790-1830.Anglia,Niemcy,Francja,oprac.
A.Kowalczykowa,Warszawa1995,s.128.Natematnatchnieniajakojednejzdrógpo-
znaniazob.M.Cieśla-Korytowska,Romantyzmapoznanie,w:eadem,Oromantycznym
poznaniu,s.111,163-166.
~16~
