Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JoachimLelewelczłowiekksiążki:czytaniespołeczneisamotnia
Usuwaćtowszystko,comożeowadwabić.Najesieniszczególniejszanatobacz-
nośćmabyćdawana,gdyżwtedyprzedzimnemwszystkopoddachsięchroni.
Motylki,ćmy,mólejakiegobądźrodzajuniepotrzebnigoście,wyganiaćich
iwytępiaćpotrzeba.Robactwa,pełzająceilatająceowady,większeidrobniej-
sze,wszystkieniepotrzebne.Przyostróżnościachwichniedopuszczaniupo-
dejmowanych,jednymznajskuteczniejszychśrodkówniedopuszczaniaich,jest
częsteksiążekużycie.Nictakowadunieodstraszaiakczłowiek,dlategosamo
częsteksięgiwyjęcie,zabeśpieczaodnapaściowadu[ł]30.
25
tozupełnieracjonalneinowoczesne,jaknapoczątekXIXwieku,za-
lecenia.nNapaśćowadu”imyszyistotniegroziłyksięgozbioromprzechowy-
wanymwzłychwarunkach,aleteżdlatego,żeksiążkiklejonowówczaskle-
jemwykonywanymzmąki,zatemzperspektywynie-ludzkichstworzeń,jak
mówiLelewel,byłyjadalne.Dodatkoweznaczeniapojawiająsię,kiedyten
opisnzabeśpieczaniaksiążek”przeczytamyzpamięciąonświecieowadzim
wIVczęściDziadówizałożymy,żeLeleweldzieliłsięswojąbibliotekarską
wiedzązMickiewiczemorazinnymifilomatami.Chronologianiewyklucza
podobnegoprzepływudoświadczeń,bochociażIItomBibliografcznychksiąg
dwojgaukazałsięw1826roku,awięcpopublikacjiDziadówwileńsko-ko-
wieńskich,topowrótLeleweladoWilnaw1822roku,uwiecznionywpoetyc-
kimhołdzieMickiewicza,nastąpiłbezpośredniopookresiewarszawskim,
obejmującymwłaśniepracębibliotekarzapodkierunkiemLindego.Wziąw-
szypoduwagęmożliwywpływLelewelanaDziadywileńsko-kowieńskie,
musielibyśmyuznać,żeduchycenzorówMickiewiczprzyoblókłwkształty
nietylkopolitycznych,aleibiologicznychwrogówksiążekwokresiejesien-
nejnnapaści”owadównadom.IchobecnośćzaświzbieKsiędza(wtym
pomieszkiwaniekołatkawkantorku)świadczyćmożejednakrównieżotym,
żejegobibliotekanieczęstobyłaużywana.Zatemkonstatacja,wświecie
IVczęściDziadówczłowieknowadunieodstrasza”wdobrymświetlepokazu-
jestosunekPustelnikadonaturyirzeczywistościniewidzialnej31,niedobrze
jednakświadczyoczytelnictwiedomowników.
ZwiązkiBibliografcznychksiągdwojgazliteraturąniepochodzątylko
zintertekstualnychoddziaływań,bowiemprzywołanewyżejzdanieotym,
żennictakowadunieodstraszajakczłowiek”,ujawniaostentacyjnąliterac-
kośćowegopodręcznikabibliotekarskiego.Zdanietoniejestwyjątkiem
wnarracji;literackiegoobyciaitwórczychzamiłowańLeleweladowodzi
kompozycjaIItomu,wktórymwyczuwasiępatronatLaurence’aSterne’a.
Popierwszesamichzawiłytytuł:Bibliografcznychksiągdwoje,wktórychro-
30
JoachimaLelewelaBibliograficznychksiągdwoje[ł],t.II,Wilno1826(Warszawa1927),s.266.
31
Zob.Z.Stefanowska,ŚwiatowadziwIVczęści„Dziadów”,w:eadem,Próbazdrowegorozumu,
Warszawa1976.
WydawnictwoNaukoweUAMwszelkieprawazastrzeżone