Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TOMASZJĘDRZEJEWSKI
UniwersytetWarszawski
Jakfilomaciczytalifilomatów?*
WydawcaPoezyjflomatówJanCzubekprzedprawiestulatypisałwe
wstępiedozbiorufilomackichutworów:
Mamytu,powiedzmyotwarcie,wcalezbieranądrużynę;podczasgdyniektó-
reutwory,Mickiewiczanp.iniektóreZana,budząwnasdziśjeszczeniesamo
tylkoliterackiezajęcie,toinneajestichczęśćprzeważnaprzedstawiajątak
małąwartość,żemogłybysobiedalejpleśniećwArchiwum,dostępnedlamałej
garstkizawodowychbadaczy.Niewartośćteżliterackarozstrzygnęłaoichwyda-
niu,alewyjątkowaważność,jakąposiadajądlahistoryitegojedynegowswoim
rodzajutowarzystwa1.
Zwracająuwagęmocnesłowa,jakichużywaCzubek,którytwierdzi,żewier-
szemogłybypleśniećwarchiwum.Miaręwartościdlanjambów”,nwalkmio-
dowych”,ndum”iprzekładówstanowizapewnegeniuszMickiewicza,jego
późniejszeprzecieżosiągnięciapoetyckiejakoczołowegoprzedstawiciela
romantyzmu,uznanegozawieszczanarodowego.Edytorowiwidocznie
trochężal,żepoezjeMickiewiczastajądemokratyczniewszereguwierszy
rzekomopoślednich.Tenuśrednionygłosfilomackiniepójdziezpokoleń
wpokolenia,ponieważniktwgroniefilomatów,pozaMickiewiczem,nie
wzniósłsięswoimtalentemnatyle,bypolatachzaistniećzwłasnychza-
sługaniedziękilegendziefilomackiejnakartachpodręcznikówhistorii
literatury.Późniejsikomentatorzytwórczościfilomatówniebylitakkrytycz-
nijakCzubek;niepowtórzonojużchybauwagi,żetekstynrówieśnikówMic-
kiewicza”mogłybypleśnieć.Studianadwileńskimipoczątkamifilomatów
prezentowałyprzychylniejichmuzę,aleteż,wartododać,niedopomina-
nosięouznaniejejwybitnościczychoćbyatrakcyjności.AlinaWitkowska,
*
TekstpowstałwramachprojektunKulturaliterackapolskiegorokokalat1795–1830natle
europejskim”zarejestrowanegopodnumerem2016/23/D/HS2/01119,finansowanego
przezNarodoweCentrumNauki.
1
J.Czubek,Wstęp,w:Poezyafilomatów,t.I,wyd.J.Czubek,Kraków1922,s.V–VI.
WydawnictwoNaukoweUAMwszelkieprawazastrzeżone