Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odzSRSdoFederacjiRosyjskiej
31
Należyzastanowićsię,dlaczegoGorbaczowowitakbardzozależałonazaangażowa-
niuwprocesprzemianykażdegoobywatelaosobno,jakizbiorczocałegospołeczeństwa,
atakżeśrodkówmasowejinformacji?Jakibyłfaktycznyceltychdziałań?Nacoliczono
dopuszczającdogłosuopinięspołeczną,tymbardziej,żenigdywcześniejtakiejpraktyki
niestosowano?Czynieobawianosiętego,żegłoszonajawność,zburzydotychczasowy
porządekspołeczny,acozatymidzietakżepolityczny?Jakichkorzyścispodziewałsię
Gorbaczow,otwarcienawołującdowiększejdemokracji,krytykiisamokrytyki?Na
pewnoniespodziewałsięzmianyustrojupolitycznegoczyteżrozpadupaństwa.Cele,
którymikierowałsięgensekrozpoczynającpolitykęjawnościbyłybardzokonkretne,
adotyczyłyzarównosferypolitykizagranicznej,jakiwewnętrznej.
NaareniemiędzynarodowejZwiązekSowieckimusiałzmierzyćsięzzupełnienową
strategią,którazaczęłaobowiązywaćodchwilidojściadowładzyprezydentaRonalda
Reagana.StanyZjednoczoneogłosiływstosunkudoZSRSodejścieoddotychczasowej
strategiinpowstrzymywania”narzeczstrategiinodpychania”wpływówsowieckich.
UznającZSRSzanimperiumzła”
,odmawianomumoralnegoprawabyciarównorzęd-
nympartneremwstosunkachmiędzynarodowych,cowpraktyceprzekładałosięna
udzielanieprzezUSAwsparciadlaopozycjiantysystemowejwkrajachznajdujących
sięwsowieckiejsferzewpływów.PodejmowaneprzezStanyZjednoczonedziałania
wramachstrategiinodpychania”stanowiływyrazotwartegozanegowaniaówczesnej
strefywpływówZSRSiprowadziłydojejzmniejszenia.Wynikiemtejkonfrontacji
-jakpodkreślaW
.Morawski-byłaprzegranaZwiązkuSowieckiegowkonkurencji
ekonomiczno-militarnejicywilizacyjnejzsystemamizachodnimi
72
.Stałasięona
jednązwieluprzyczynrozpoczęciaprocesuprzebudowy,którazakończyłasięzmianą
systemową,awkonsekwencjitakżerozpadempaństwazwiązkowego.
Jednymzesposobówzwalczaniaprzyjętejpodkonieclat70.XXw.przezUSA
strategiinodpychania”miałabyćm.in.politykajawności,któramiaładaćasumptdo
działanianarzeczwzmocnieniaznaczeniaZwiązkuSowieckiegonaareniemiędzyna-
rodowej.Wartoprzypomnieć,żeteoretykgłasnosti,AleksandrJakowlew,wkazywałna
koniecznośćpodjęciadziałańocharakterzeofensywnymwzględemzarównoświata
zewnętrznego,jakispołeczeństwasowieckiego73.
Wśródszereguprzyczyn,dlaktórychpodjętoryzykowprowadzeniapolityki
jawności,wymienićnależy,popierwsze,chęćodzyskaniawpływówideologicznych
utraconychzarządówLeonidaBreżniewa,zarównowkraju,jakipozagranicamiZSRS.
CelembyłotuzneutralizowaniewpływówzachodnichpoprzezodebranieZachodowi
wyłącznościinformowaniaspołeczeństwasowieckiegooprawdziwejsytuacjiichkra-
ju.Postępowanozgodniezzasadąobiektywnejikonstruktywnejkrytyki,albowiem
ngłupotąjestchęćukrywaniaprzedludźmitego,czegoniedasięukryć”-jakpisała
wlipcu1987r.nLiteraturnajagazieta”
74
.Jednymzelementówpolitykineutralizacji
72
W
.Morawski,Zmianainstytucjonalna.Społeczeństwo,gospodarka,polityka,Warszawa1998,s.13,
73F.Thom,CzasGorbaczowa,Warszawa1990,s.31-32.
74
nЛитературнаягазета”1987,nrz29VII.
