Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Rozdziałi
Drugietappieriestrojkizakończyłsięw1988r.fatalnymiwynikamiprzedewszyst-
kimwgospodarce.Liberalizacjagospodarczawprowadzanabezuprzedniegoprzygoto-
waniagruntu,doprowadziładoutratyprzezpaństwokontrolinadprzedsiębiorstwami,
któremiałystaćsięcałkowiciesamowystarczalne.Ijakotakiemiałydaćpodstawydo
wyprowadzeniakrajuzzapaściekonomicznej.Podstawęprawnąstanowiłaustawa
oprzedsiębiorstwachpaństwowych,którawprowadzićmiaładodotychczasowego
systemuzarządzaniapaństwowegoelementygospodarkiwolnorynkowej.Przedsię-
biorstwapaństwowezobligowanezostałydosamodzielnegozarządzania,sporządzając
planydalszegorozwoju,zaopatrywaniasięukonkurującychzesobądostawcówczy
teżrywalizacjiozamówieniapubliczne.Oznaczałoto,iżodtejporybędąmusiały
przejśćnawłasnyrozrachunek,cozkoleispowodowało,iżnazaspokojeniepopytu
wewnętrznegomiałapracowaćresztagospodarki.Jednakżeprzybrakudziałańpod-
jętychnarzeczożywieniarynkuwewnętrznego(zlikwidowaniecenpaństwowychna
towary,ograniczeńzestronybudżetupaństwowegoczyteżrozbudowanychprerogatyw
dyrekcjipozostałychprzedsiębiorstw)byłotoniewykonalne
69
.Bezpośrednimnastęp-
stwemreformybyłautrataprzezpaństwokontrolinadfunduszempłac.
Wobecfaliniepowodzeńprzebudowywsferzegospodarczej,jakinaareniemię-
dzynarodowej,Gorbaczowzmuszonyzostałdorozpoczęciapieriestrojkinaniwie
politycznej,acozatymidzie,takżeustrojowej.Celemjegodziałańnapewnonie
byłazmianasystemupolitycznego,odejścieodsocjalistycznychzasadustrojowych.
Odwołującsiędoprocesudemokratyzacji,głosiłpotrzebęjawnościdziałańorganów
państwowychwszystkichszczebli,otwartejkonstruktywnejkrytykistrukturpaństwa
sowieckiego,szczególniepartiikomunistycznej,aletakżeorganizacjispołecznych.
Zabiegitemiaływzamyśledoprowadzićdozaangażowaniaobywateliwdziełode-
mokratycznejodnowypaństwawduchuzałożeńLenina-do
uaktywnieniaczynnikaludzkiego,douwzględnieniazróżnicowanychinteresówludzi,
kolektywówpracowniczych,organizacjispołecznych,różnychgrupspołeczeństwa,bez
znalezieniawnichoparcia,bezwciągnięciaichdoaktywnej,twórczejpracy(ł)70.
Bardzoważnąrolęwprocesiepierestrojkimiałyodegraćśrodkimasowegoprzekazu:
mediaiprasa.Uzasadniającichndoniosłą”rolęwodnowie,Gorbaczowpodkreślał,iż
niesąoneoczywiściejedynymkanałemwyrażaniawolinarodu,wyrażaniajegoopiniiina-
strojów.Jesttojednaknajbardziejreprezentatywnaimasowatrybunajawności,zaśpartii
zależy,abygłosobywatelipewnierozbrzmiewałztejtrybuny,żebynietylkoinformował
otrwającychwkrajudyskusjachaleteżbyłgwarantemdemokratycznejkontrolisłuszności
decyzji,ichzgodnościzinteresamiipotrzebamimas,apóźniejrealizacjitychdecyzji71.
69
ЗаконСССРот30VI1987oгосударственномпредприятии(объединении),[on-line]http://
www.bestpravo.ru/ussr/data01/tex11996.htm,[11XI2007].
70M.Gorbaczow,Przebudowainowemyślenie…,s.31.
71Ibidem,s.96.
