Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Rozdziałi
rezolucjęnieomieszkaliprzypomniećobywatelom,żeichprawaiswobodysąnie-
odłączniezwiązaneznałożonyminanichobowiązkamiwobecpaństwa,cozkolei
wiązałosięześcisłymprzestrzeganiemprzezwszystkichprawa.
PowyższetezyprzedstawioneprzezKCKPZSwramachobradXIXKonferencji
odnosiłysięzatembezpośredniodoprawiswobódobywatelskichmieszkańcówZSRS.
Oficjalneprzyznaniekażdemuznichprawstałosięsymbolemdokonującychsię
przemian,albowiemwdobiepieriestrojki,azwłaszczaod1987r.,towłaśnieobywatel
jakojednostkazacząłnabieraćdlaekipyrządzącejszczególnegoznaczenia.Nasuwa
sięzasadniczepytanieopowódtejżeewolucji?Zmianastosunkuwładzpaństwado
każdegoczłowiekapodyktowanazostałapogarszającąsięsytuacjąwewnętrznąwkra-
ju.Wobecpogłębiającegosiękryzysuopodłożuprzedewszystkimgospodarczym,
zdaniemdecydentów,tylkoodwołaniesiędoobojętnegodotądspołeczeństwamogło
przynieśćpożądaneefekty.Naefektytegoprocesunietrzebabyłozbytdługoczekać.
Politykagłasnosti,ogłoszonanakwietniowymplenumKCKPZSw1985r.,miała
zazadaniezwrócićuwagęspołeczeństwanaproblemywewnętrzne,zktórymiwalczyło
kierownictwopartii,aletakżepokazać,iżZwiązekSowieckinadalzajmujepozycjęmo-
carstwowąwświecie.PodejmowaneprzezGorbaczowakrokizmierzałydouzyskania
dlaideipieriestrojkipoparciaspołecznego.Miałbowiemświadomość,żetylkoprzy
aprobaciespołeczeństwabędziewstanieprzeprowadzićproponowaneprzezsiebie
reformy,niepodającdopublicznejwiadomościprawdziwychprzyczynpodejmowanych
zmian.Wierzył,żenzachłyśnięciesię”demokratyzacjążyciaspołeczno-politycznego
umożliwimuzdobyciedlasiebiepozycjiniekwestionowanegoprzywódcypaństwa
zszerokimwachlarzemprerogatywwładzy.Wprzypadkupartiikomunistycznejna-
tomiastplanował,żeudamusięukryćjejfaktycznąwładzępodpostaciąstworzonych
lubteżreaktywowanychwtymceluciałiinstytucjipublicznych.Tymsamympartia,
chociażfaktycznienadalsprawowaławładzę,toodpowiedzialnośćzaniązrzucała
nanradyekonomiczne,samodzielneprzedsiębiorstwa,sądy,samorząd,organizacje
masowe”87,którychczłonkowierekrutowalisięspośródzwykłychobywateliorazsze-
regowychczłonkówpartiikomunistycznej.NatomiastpolitykaKPZSopierałasięna
dobieranychwedługkluczapartyjnegokomunistach,którzyzajmowalikierownicze
stanowiskaworganizmachpaństwowych,organizacjachgospodarczychiwewszyst-
kichsferachżyciaspołecznego.Wtejsytuacjiniemogłobyćzatemmowyodogłębnej
reformiesystemupolitycznego,któregojednymzfilarówbyłaKPZS.Projektowane
przekształceniasystemoweprzybrałyzatemiluzorycznąformę.
Reformydotyczącesferypolitycznejbyłypochopneitrąciłyimprowizacją,podob-
niejakdziałaniapodejmowanenapolugospodarczym.Brakrefleksjidecydentównad
konsekwencjamizmianypolitycznejzjednejstronyorazchwiejnośćpostawysamego
inicjatoranpieriestrojkiwnadbudowie”88zdrugiej,doprowadziłydotakogromnego
ożywieniaspołeczeństwa,żeniezamierzałoonodłużejznosićdyktatupartiikomu-
87F.Thom,op.cit.,s.51.
88M.Smoleń,Straconedekady.HistoriaZSRR1917-1991,Kraków-Warszawa1994,s.342.
