Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StanisławBieleń
matycznie12.Maswoichzwolennikówiprzeciwników13.WprzypadkuRosji
możnaspotkaćsięzprzewagąocennegatywnych,plasującychtopaństwo
napozycjiprzegranych,aniebeneficjentów14.Wszystkienieszczęścia,jakie
spadłynaRosjęodczasurozpaduZwiązkuRadzieckiegoprzypisujesię
wróżnychkręgachpolitycznychnastępstwomglobalizacji,wszystkojedno,
czychodziokryzysdemograficzny,czydeindustrializację,kryminalizację
społeczeństwaczykatastrofęekologiczną.Możnatozrozumiećwkontek-
ściestrategiinglobalizacyjnej”Rosji,którąpowszechniekojarzysięznte-
rapiąszokową”JegoraGajdara.Opierałasięonanapowszechniepotępianej
(wśródkrytykówmożnabyłoznaleźćtakieprominentnepostacijakAlek-
sanderSołżenicyn,IgorSzafarewicz,AleksanderProchanow,SergiejKara-
Murza,GiennadijZiuganowczyBorysKagarlicki),alewtedychybajedynej
możliwejkonceptualizacjirosyjskiejtransformacji,obejmującejotwarciena
regułygrywolnorynkowej,deregulacjiiprywatyzacji.Towarzyszyłotemu
przejścieodideologiikolektywistycznejdoideologiiindywidualistycznego
kapitalizmu,którąwskrajnejpostacireprezentowałdotychczasowyrywal
komunistycznegomocarstwaczyliStanyZjednoczone15.Trudnosiędziwić,
żetakieradykalneprzejścienagruntideologicznyprzeciwnikamusiałood-
bićsięnapsychologicznejstronietransformacji.Zjednejstronyzabrakło
woli,abybronićprzedupadkiempaństworadzieckie,alezdrugiejniebyło
determinacjiwobronieosiągniętychwcześniejstandardówżycia,codo-
prowadziłododegradacjispołecznejigospodarczej16.
Wistocieniesposóbjednoznacznieokreślić,nailenarosyjskątrans-
formacjęwpłynęłyzewnętrzneuwarunkowaniaglobalizacyjne,nailezaś
dramatycznadegradacjagospodarczaispołecznabyłakonsekwencjąwe-
wnętrznychuwarunkowań.Zpewnościąmożnastwierdzić,żetrudności
ikosztybudowynowegosystemupolityczno-gospodarczegookazałysię
dużowiększe,niżmożnabyłonapoczątkulatdziewięćdziesiątychXXw.
12J.Rozanova,RussiaintheContextofGlobalization,“CurrentSociology”2003,nr6,s.649-669.
13Zwolennicyglobalizacjipostrzegająjąjakowyrazpostępu,pomnażaniabogactwa,pro-
mowaniawzorcówdemokratycznychinowychszansrozwojowych.Krytycypodkreślajązkolei
powiększanieprzepaścimiędzybogatymiibiednymi,budowanienowychformdominacji,depre-
cjonowanietradycjikulturowych,postępującądestrukcjęśrodowiskanaturalnego,powiększanie
wszelkichdysproporcjiiasymetrii.A.Вебер,Неолиберальнаяглобализацияиееоппоненты,
в:A.Вебер(реl.),Граниглобализации,Москва2003,s.235-271.
14V.I.Dobrenkov,GlobalizationandRussia,“FrontiersofSociology”,37thWorldCongress
oftheInternationalInstituteofSociology,Stockholm,5-9July,2005,http://www.scasss.uu.se/
IIS2005/total_webb/tot_html/papers/globalization_and_russia.pdf(14.12.2012).
15T.Gustafson,CapitalismRussianStyle,Cambridge1999.
16N.Holmstrom,R.Smith,TheNecessityofGangsterCapitalism:PrimitiveAccumulation
inRussiaandChina,“MonthlyReview”2000,vol.51,nr9,s.1-15.
14
