Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Obcośćikryzys
Wwywodachpowyższychpowiedzieliśmy–jaknamsięwydaje–
izbytwiele,izbytmało.Zbytwiele–ukazującbowiempowiązanie
rozmaitychwątkówświatopogląduRousseauzproblemamialienacji,
mogliśmy,wbrewintencjom,wytworzyćwrażenie,żejesttojedynaoś
organizacyjnadoktryny,żeświatopoglądautoraUmowyredukujesię
dotejproblematyki.Tymsamymjednakpowiedzieliśmyzbytmało–
dalszebowiemrozwinięciekontekstów,wjakichproblematykaalie-
nacjiwystępuje,rozwiałobypozoryautonomizacjitegokręguzagad-
nień,ukazałoby,żestanowionważny,alejedentylkozaspektów
antropologiiRousseau.Wydawałosięjednak,żetouwypukleniebyło
celowenietylkozewzględunadoniosłośćpozycjiRousseauwhisto-
rycznymrozwojutejproblematykiwmyślifilozoficznej,alerównież
idlatego,żezanalizowaniejejwjednymzpierwszychstadiówroz-
wojupozwala–jaksądzimy–lepiejuświadomićsobiejejnotoryczną
podziśdzieńwieloznacznośćiniedookreśloność.Analizatakapo-
zwalawszczególnościzwrócićuwagęnato,jakłatwozapomocą
poczuciaDalienacji”dokonujesięglobalizacjabardzoróżnorodnych
sytuacjiiprocesówspołecznych–odosobistejfrustracjiiniezdol-
nościadaptacjidośrodowiskapomechanizmyprocesówekonomicz-
nych,jak–międzyinnymidlatego–problematykaalienacjiłatwoob-
rastawmityiutopie.Wniczymnieumniejszatozresztądoniosłości
społecznejanitejkategorii,anipewnychodczuć,którymdajeona
wyraz–jestbowiemprawdąbanalną,żemitologizacjawłasnejsytu-
acjiodgrywawhistoriikształtowaniasięsamoświadomościjednostek
igrupspołecznychrówniedoniosłąrolęjakprocesyracjonalizacjitej
świadomości;jestona–wjakimśstopniu–wstępnymetapemuzyska-
niaracjonalnejsamowiedzy.
Chcielibyśmyskrótowozwrócićuwagęjeszczenadwiesprawy,aby
zapobiecnadmiernejautonomizacjiproblematykialienacjiwświato-
poglądzieRousseau.Jednąznichjestzasygnalizowanietegosplotu
okoliczności,którysprzyjałszczególnemuuwrażliwieniutwórcyDia-
logównaproblemyalienacji,drugązaśpostawienieproblemu(poza
tobowiemniewykroczymy),wjakimstopniuówkrągsprawzwiąza-
nychzalienacjąjestspecyficznydlaświatopogląduRousseauwśród
współczesnychmudoktrynOświecenia.
Popierwszewięcchodzinamozwrócenieuwaginaniektóreczynniki,
któreniejakowarunkująswoistąsytuacjęsamegotwórcydoktryny
wstrukturzeówczesnegospołeczeństwa–sytuację,którasprzyjała
jegouczuleniunaprzejawyalienacjiwrzeczywistościspołecznej.
