Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
ALIENACJAI„ŚWIATPOZORÓW”
Rzecztogodnauwagi,międzyinnymidlatego,żemamytudoczynie-
niazpewnymsplotemczynnikówpsychologicznychipostawspo-
łecznych,zktórychkażdyautonomizowałsięwrozmaitychpróbach
interpretacjigenezyświatopogląduautoraEmila.Autonomizacjitej
sprzyjazresztątaokoliczność,żewodróżnieniuodwieluinnychwy-
padków,gdybadacznapotykatrudnościwodnalezieniuwięziłączą-
cychdziełoautorazjegobiografią,wwypadkuRousseaurzeczmasię
przeciwnie.AutorWyznańnieustanniesampodsuwaniejakointer-
pretację–czyteżinterpretacje–genezyisensuswegodzieła,przeciw-
stawiasięwszelkiejpróbieautonomizacjitegodzieławobecswojej
biografii,każejerozpatrywaćjakoekspresjęswoistego,najbardziej
osobistegosposobuprzeżywaniaprzezeńrzeczywistości.Niezapo-
minajmyjednak,żeteinterpretacjesamesączęstokonstrukcjamiczy
teżelementamikonstrukcjiwłasnejosobowości(takjakmatomiejsce
wWyznaniach)idomagająsięzkoleiinterpretacji.Próbujączatem
wskazaćprzynajmniejkilkaszczególnieważnychczynników,które
kształtowałyspecyficznydlaRousseauhoryzontwrozpatrywaniu
zjawiskalienacji,świadomijesteśmy,żemożetobyćprzydatnejedy-
niedlawyjaśnieniadróg,którymipewnetreściideologiczneprze-
nikajądowizjiświataJanaJakuba,niezastępujejednakanalizytych
treściistrukturysamejdoktryny.Mamywięc,przedewszystkim,na
myśliówczynnik,naktóryzwracaliśmyjużuwagę,adoktóregowy-
padnienamjeszczewracać,mianowiciepewneutrwaloneschematy
afektywne,któreznajdująwyrazwodczuciuwłasnegonieprzystoso-
waniadoświata,wtendencjidotraktowaniasamegosiebiejakoDob-
cegowświecie”,schematy,którewpewnymetapieżyciaautoraWyz-
naństająsięwyraźniepatologiczne.Każdaniemalsytuacjaosobistego
konfliktu,każdafrustracjainterpretowanajestprzezJanaJakubawra-
machtychwłaśnieschematów,przyczymwłączonazostajeodrazu
dogeneralizującejwizjiświatajakowyobcowanego1.Jean-Jacques
wielokrotniezresztątłumaczyzarównoswedzieło,jakiswelosyży-
ciowewłasnąDosobliwością”,Dszczególnymirysamicharakteru,któ-
resąmuwłaściwe”2.Jeślidodamydotegospecyficznekompleksy
JanaJakuba,zwłaszczakompleksyseksualne,tonicdziwnego,żepo-
jawiłasiępokusapsychologicznej,azwłaszczapsychoanalitycznejin-
terpretacjijegodziełajakoswoistejprojekcjiwłasnychmitównaota-
czającąrzeczywistość.Jeślibowiemprawdąjest,żejednązfunkcji
psychologicznych,jakątwórczośćfilozoficznapełnićmożewobec
samegotwórcy,jesttworzenieswoistejmediacjimiędzyjednostką
aświatem,rozwiązywaniekompleksówprzezichobiektywizację–to
Jean-Jacquesdostarczawtymwzględzieprzykładuklasycznego3.
