Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenieiprzeglądgłównychtematów
17
aspektypoznawczegofunkcjonowaniaosóbwokresiepóźnejdorosłości-zarówno
mająceznamionaadaptacyjnych,jakidezadaptacyjnychprocesów-corazczęściej
izcorazwiększympowodzeniemodwołująsiędomotywacji.
Innytemat,którypodejmująwksiążceAutorzy,dotyczyznaczeniakontekstu
dlaocenyprocesówpoznawczych,aleijakouwarunkowaniazachowaniaspraw-
nościiutratyfunkcjipoznawczych.Wtymprzypadkukontekstdefiniowanyjest
bardzoszerokoiobejmujezarównoczynnikiśrodowiskowe(np.sytuacjępomia-
rową,warunkibytowe,kulturę),jakiindywidualne(np.osobowość,jednostkowe
potrzeby,statusspołeczny).Przykładowozakładasię,żestarzeniesięwiążesięze
wzrostemznaczeniaczynnikówemocjonalnych,samoregulacyjnychispołecznych,
cozkoleimożeskutkowaćwarunkowanymiwiekiemróżnicamiwkoncentracji
uwaginaróżnychtypachinformacjiisposobieichzapamiętywania.Ponadto
kulturanierzadkomodyfikujesposóbizakres,wjakimteczynnikiprzełożą
sięnakontekstfunkcjonowaniapoznawczego.Naprzykładpoleganienasobie
iodwoływaniesiędosiebie(ang.self-relevance)możemiećinneznaczeniewkul-
turachwschodnioazjatyckich,ainnewzachodnich.Jednostkowecharakterystyki
przekładająsięzarównonapoziomwykonania,jakiczynnikimotywacyjne.Na
przykładosobowośćjednostkiijejpoczuciekontrolimogąmiećwpływnastopień,
wktórymangażujesięwzachowaniamającepotencjalniedobroczynnywpływna
procesypoznawczeicodziennefunkcjonowanie.Podobnieosobisteuwarunko-
waniazwcześniejszychokresówżycia(np.ekologicznystylżycia)częstoskutkują
poważnymikonsekwencjamidlasprawnościfunkcjipoznawczychwpóźnejdoro-
słości.Wszystkiewspomnianeczynnikikontekstowezmieniająnaszepatrzeniena
processtarzeniasię,wtympoznawczego.Zachęcajądorozwijaniakreatywnych
izłożonychpodejśćwocenieprocesówpoznawczychiwodkrywaniukolejnych
uwarunkowańzmianpoznawczychwdorosłości.Kontekstjestrównieżważny
dlapoznaniaśrodowisk,wktórychosobystarszenajlepiejfunkcjonujądzięki
zwiększaniuszansnawykorzystaniedostępnychimzdolności.
Wwielurozdziałachpodkreślasięponadtowartośćinterwencjiidziałań
aplikacyjnych.Wprzeszłościcelwieluinterwencjiograniczałsiędokonkretnej
modalności(np.pamięci,rozumieniaprzestrzennego),aichefektysprawdzano
wobszarzetransferubliskiegoidalekiego.Badaniaikoncepcjeprzedstawionewtej
książceskłaniajądoporzuceniatejzawężonejperspektywyprzyformułowaniu
celów,sposobówichocenyczysamegoproblemu.Odwołującsiędoomówionych
motywacyjnychikontekstowychuwarunkowaństarzeniasięisprawnościprocesów
poznawczych,należyprzyjąć,żetylkopodejściewielowymiarowelwielomodalne
winterwencjachzwiększaichskuteczność.Stądinterwencjeukierunkowanena
określonezdolnościmusząbyćrealizowanewkontekście,którydlaosóbstarzeją-
cychsięmaznaczenieijestmotywujący,atopodnosiichzaangażowanie.Wtym
