Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
CZĘŚĆII.WPŁYWMOTYWACJINAPOZNANIEUSTARSZYCHDOROSŁYCH
Starzeniesięaoddziaływaniaafektywne
Odnoszącomówionejużwynikidoprocesustarzeniasię,możnaprzyjąć,żeper-
cepcjatrudnościzadaniaipoziomyzaangażowaniabędąpowiązanezaktualnym
stanemafektywnymlubtymprzeżywanympodczasrealizacjizadania.Jeślioso-
bomstarszymtrudniejpodejmowaćaktywnośćniżmłodszym,mogąonesilniej
doświadczaćnegatywnegonastroju,coczęstoprowadzidoprzeszacowaniapoziomu
trudnościzadaniaikosztowniejszejmobilizacjiwysiłku.Innymrozwiązaniemjest
przyjęcie,żewarunkowanewiekiemróżnicewewpływiesubiektywnychczynni-
kównamobilizacjęwysiłkudasiętłumaczyćindywidualnymicharakterystykami.
Możnarównieżodwołaćsiędowłaściwychkategorii,którasąalbostaledostępne,
alboszczególniełatwoaktywująsięuosóbstarszych.Jedenztakichmechanizmów
totenzwiązanyzprzekonaniamiipostawamiwobecstarości.Innyodnosisię
dopoprzedzającychstanówafektywnych,takichjaktezwiązanezezmęczeniem
poznawczym(ang.cognitivefatigue).
Postawywobecstarościistereotypy0Istniejewieledowodównato,żeste-
reotypyniosąnegatywnyprzekazozdolnościachpoznawczychosóbstarszych
(zob.Hess,2006;Hummert,2011).Stądwiadomo,żetakieosądysąunichzwie-
kiemuwewnętrzniane(internalizowane;np.Levy,2009)lubłatwoaktywowane
uprzezodpowiedniewskazówkisytuacyjne.Przyjmujesię,żetakwłaśniesiędzieje
wsytuacjizagrożeniastereotypem(ang.stereotypethreat)(Barber,Lui,2020).
Ponadtobadanianadzjawiskiemprymowania(inaczejpoprzedzanialtorowania,
ang.priming)przeprowadzanezudziałemludzimłodych(Zafeiriou,Gendolla,
2017,2018)pokazały,żeekspozycjanabodźcezwiązanezestarościąskutkowała
uosóbzwysokąmotywacjąwiększąmobilizacjąwysiłkuniżwsytuacji,kiedy
prezentowaneimbodźcebyłyneutralnelubzwiązanezmłodością.Zakładano,
żeefektytewynikajązaktywacjikonstruktów,wktórychstarzeniesięoznacza
trudnościwdziałaniu,coskutkujewiększąmobilizacjąwysiłku.Jednakże,co
zastanawia,wtymsamymbadaniusubiektywneocenytrudnościzadaniaiafektu
okazałysiętylkominimalniezwiązanezprymowanątreścią.Pomimoograniczeń
pracatawskazujenapotencjalnymechanizmregulującywpływstarzeniasię
nasubiektywneocenytrudnościzadaniainapóźniejszezaangażowanie.
Przeglądliteraturyprzedmiotudostarczadowodównaistnieniewpływupostaw
wobecstarościistereotypównareaktywnośćizaangażowanie.NaprzykładLevy
iwsp.(2000)udowodnili,żeprymowanietreściutrwalającychnegatywnystereotyp
starościskutkowałowzrostemwartościSBPuosóbstarszychwykonującychtrudne
zadaniepoznawcze.Podobniewinnychbadaniach(Weiss,2018;Weiss,Weiss,
2016)pokazano,żegłębokieprzekonanieonieuniknionymwprocesiestarzenia
