Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
celów;
4)wyuczeniasiędostrzeganiawwiększejlubmniejszejliczbie
sygnałów–dochodzącychześrodowiska–bodźców
wymagającychreakcjiagresywnej;
5)bogactwarepertuarureakcjipozostającychwdyspozycji
jednostki
9
.
PrzejmującstwierdzeniaE.Sutherlanda,którem.in.wskazują,
żezachowanieprzestępczejestwyuczone,szczególnie
winterakcjachzinnymiosobamiwprocesiekomunikowaniasię,
żezasadniczaczęśćuczeniasięzachowaniaprzestępczegodokonuje
sięwgrupachobliskichosobistychpowiązaniachiżejednostka
stajesięprzestępcąwskuteknadwyżkidefinicjisprzyjających
naruszaniuprzepisówprawanaddefinicjaminiesprzyjającymi
naruszaniuprzepisówprawa–Banduraprzedstawiłwłasne
spostrzeżenia.Oparłjeprzedewszystkimnabadaniach
przeprowadzonychnagrupiedzieciprzedszkolnych,któremiały
obserwowaćzachowaniaagresywneosobydorosłejwstosunku
dolalkiBobo.Potakimwidowiskudziecirównieżzachowywałysię
agresywnie,nietylkonaśladującdorosłego,alestosująctakże
własnemetodyrepresji.Jeślijednakosobazachowującasię
wstosunkudolalkiagresywniezostałaostroskarconaprzezinną
osobęwobecnościprzedszkolaków,toliczbadziecizachowujących
sięagresywniebyłaopołowęmniejsza.Obserwacjatamocno
korelujezjednymzpodstawowychprawpsychologiiuczeniasię,
któragłosi,żeutrwalająsięimogąstanowićtrudnozmienny
repertuartezachowania,któresąwzmacnianedodatnio,czyli
nagradzane.ZgodniezwynikamibadańBanduryjednostkamusi
zetknąćsięzokreślonymzachowaniemprzestępczym,musi
jezaobserwowaćizapamiętaćlub–jeślijesttokonieczne
dowykonaniabardziejzłożonychczynności–musinabyć
potrzebnychumiejętności.Takwyuczonezachowaniamogąjednak
niezostaćnigdypodjęte,gdyżuruchamiająjedopieroodpowiednie
bodźcewyzwalające.Bandurazaliczadonichnastępującebodźce:
awersyjne(np.frustrujące),instrumentalne(związanezdążeniem
douzyskaniaokreślonejkorzyści),modelujące(związanenp.
zrozhamowującymlubpobudzającymwpływemotoczenia
napodejmowanieokreślonychczynności),instrukcyjne(wynikające
zposłuchuwobecosóbznaczących),związanezchorobąlub
zaburzonymstanempsychicznym
10
.
