Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
A.Comte,Rozprawaoduchufilozofiipozytywnej
kretne,tj.takie,którestosująteprawadorzeczywistejhistoriiróżnychistot;przy-
kładempierwszychjestfizjologia;drugich-odpowiednio:botanikaizoologia.
Comtestarasięusystematyzowaćnauki,aletylkoteoretyczneiabstrakcyjne,
uwzględniającichnaturalnyzwiązek,azarazemhistorycznenastępstwowrozwo-
ju.Zdaniemjego:Dgłównymzadaniemwszelkiejdobrejklasyfikacjijestnajwiększe
przybliżeniedosiebieprzedmiotówoważnychstosunkach,aoddalenietakich,
międzyktórymizachodząsłabeanalogie¶9.Warunkomtymczynizadość,według
niego,hierarchianauk,następującychposobiewmiaręmalejącejprostotyiogól-
ności;obejmujeona:matematykę,astronomię,fizykę,chemię,fizjologięisocjolo-
gię.WRozprawieniniejszejniemówiofizjologii,jakwKursiefilozofiipozytywnej,
leczobiologii.Wpóźniejszychswychpracach10wyodrębniajeszczeetykę-jako
siódmąpodstawowąnaukę.
TakujętejDformułceencyklopedycznej¶przypisujeautorwielkieznaczenie
dydaktyczne:wustalonymprzezniąporządkuodbywaćsięwinnopubliczne
nauczaniemłodzieży;doniejrównieżstosowaćsięmakażdy,ktochcezkorzyścią
przyswoićsobiecałokształtfilozofiipozytywnej11.
Wśródwielupoprzednichipóźniejszychklasyfikacjicałokształtuludzkichteo-
riipróbaComte>awyróżniasięprzedewszystkimtym,iżniepoprzestałonnapo-
daniupewnegoschematu,alewypełniłgokonkretnątreścią,dającwswympod-
stawowymdzieleogólnyzaryskażdejzwymienionychprzezsiebienauk.JegoKurs
składasięzsześciuwielkichtomów,stanowiącychswegorodzajuencyklopedię
filozoficzną.Comtezdobyłsięwnimnapełneprzedstawienieswejfilozofii,zarówno
jeśliidzieometodę,jakiostronęrzeczową.
Zarzucanomunieraz,iżwklasyfikacjiswejpominąłlogikęipsychologię.Nie
miejscetunakrytycznąanalizętychzarzutów;zaznaczętylko,iżComteuczynił
tozupełnieświadomieiprzytoczyłszeregargumentówdlauzasadnieniaswegopo-
stępowania.
Brakwyodrębnieniafilozofiiwsystemienaukwynikawprostzcomtowskiego
rozumieniaDfilozofiipozytywnej¶.SystemComte>a-towłaśniefilozofianauk,jak
gosłusznieokreśliłGruber,któryzresztąsystemowitemuodmawiaprawadomiana
filozofii.
PowyżejwyliczonągrupętematówuznałComteniewątpliwiezanajcenniejszą
wswymsystemie.Jakstaranniejedobrałijakszczegółowoobmyślił,ocenićmożna
wcałejpełnitylkopouświadomieniusobie,żeautorprzedwyłożeniemichnapiśmie
kilkanaścierazytematyteopracowałipoddawałogniowejpróbiekonfrontacji
zrzeczywistością,przedstawiającjeprzygodnemuaudytorium.
Aleotojakonsamcharakteryzujetodziełko:
9CoursdePhilosophiePositive,t.I,str.433.
10Syst
è
medePolitiquePositive,I-IV,Paris1851-54iCatéchismepositiviste,Paris1852.
11CoursdePhilosophiePositive,t.I,str.89.
