Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowatłumaczki
9
DWRozprawietejpostawiłemsobiezazadaniedaćtreściwepojęcieonowej
filozofiitymwszystkim,którzyniemogąlubniechcąpodjąćlekturysześciu
olbrzymichtomów.Wszystkiewyłożonewnichzasadniczekoncepcjezostałytu
krótkonaszkicowanewsposób,odpowiadającywymaganiomjednościfilozoficz-
nej.Słowem,jesttopewnegorodzajumanifestsystematycznynowejszkoły¶12.
Rozprawkatastanowiwięcznakomitywstępdofilozofiipozytywnej:matę
niewątpliwąprzewagęnadwszelkimiopracowaniamitejfilozofii,żepochodziod
samegotwórcysystemuiwskutektegowolnajestodjakiejkolwiekinterpretacjijego
poglądów,czego-zdajemisię-wprostniepodobnauniknąć,gdysięjereferuje;
pozatymwielkazwięzłość,dziękiktórejpominiętezostałyliczneszczegóły,do-
tycząceposzczególnychnaukiutrudniającelekturęDkursu¶,czynijąprzystępnąnie
tylkodlaludzi,zajmującychsięwsposóbszczególnyfilozofią,leczidlaprzecięt-
negoczytelnika,interesującegosięzagadnieniamiiszkołamifilozoficznymi.
2.KILKASŁÓWOPRZEKŁADZIE
Najpoważniejszątrudność,związanązczytaniemComte>a,awwiększymjesz-
czestopniuztłumaczeniemgo,stanowijegojęzyk:Comtepiszeciężko,niejasno,
długimi,zawikłanymiokresami.Słownikjegojestubogi,astyl-wybitnienie-
-francuski.ZnanyjestnatentematzłośliwyaforyzmRenan>a,iżComtewwięk-
szościwypadkówpowtórzyłzłymstylemtotylko,coprzednimbardzodobrym
wypowiedzielijużDescartes,D>AlembertiLaplace.
Przypuszczam,iżtakaformawykładupozostajewścisłymzwiązkuzmetodą
pracynaukowej,stosowanąprzezComte>a:całkowitymateriałdoswoichdzieł
opracowywałwmyśli,nierobiącżadnychnotatek.Obmyśliwszykażdyzeswych
tomóważdonajdrobniejszychszczegółów,przystępowałdopisania,coczynił
jednymciągiem,bezżadnychpoprawekpodczaspisaniaaniprzykorekcie.Zyski-
wałanatym,byćmoże,jednolitośćwykładu,alejegoformamusiałapaśćofiarą.
ToteżtłumaczpracComte>astalelawirowaćmusimiędzyobowiązkiemwiernego
oddaniamyśliautora,adążeniemdomożliwejpoprawnościjęzykowej.
Dalszątrudność,ocharakterzebardziejrzeczowym,wywołujeterminologia
Comte>a:tengorącyzwolenniknaukścisłychiwłaściwychimmetodbynajmniej
niedbaościsłośćswegosłownictwafilozoficznego.Głównymjegogrzechem
wtejdziedziniejestwieloznacznośćterminów.Wywołujeonakoniecznośćroz-
maitegotłumaczeniajednegoitegosamegoterminuzależnieodkontekstu.Po-
niżejprzytaczamwykazważniejszychterminów,którychwieloznacznośćwory-
ginalezmusiłamniedoniejednoznacznegotłumaczeniaichnajęzykpolski:spécu-
lations,spéculatif,intelligence,raison,entendement,notion,conception,pensée,ordre,
réel,réalité.
12ListdoJ.St.Millazdn.6.II.1844.
