Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Klasyfkacjawyroków
2.Klasyfkacjawyroków
57
Wnauceprezentowanesąróżnepodziaływyroków.Najczęściejjednak
wymienianekryteriarozróżnieniawyrokówdotycząrodzajuposzuki-
wanejochronyprawnej,skutkówprawnych,jakiewyrokiwywołują,
sposobuustosunkowaniasięsądudopowództwa,rodzajuposiedzenia,
naktórymsąwydawane,zakresurozstrzygnięciaorazsposobuustosun-
kowaniasiępozwanegodopowództwa.
Klasyfikacjawyrokówuwzględniającarodzajposzukiwanejochrony
prawnejnawiązujedorodzajówpowództwipozwalawyodrębnićwyroki
zasądzające(inaczejprzyznająceświadczenie),ustalająceorazkształ-
tującestosunekprawnylubprawo34.Podziałtenjestaktualnyjedynie
wodniesieniudowyrokówuwzględniającychpowództwo,choćbyczęś-
ciowo,załamujesięnatomiastprzywyrokachoddalających35.
Wyrokiuwzględniającepowództwooświadczenieiustaleniestosunku
prawnegolubprawamającharakterdeklaratywny,zkoleiwyrokzpo-
wództwaoukształtowaniejestwyrokiemkonstytutywnym,kształtu-
jącymstosunekprawnylubprawo36.Wyrokkształtujący,wzależności
odżądaniapozwu,możetworzyćnowystosunekprawnylubprawo,
przekształcaćistniejącylubgouchylać.Skutkiprawneprawomocnego
wyrokukonstytutywnego,wzależnościodjegotreści,następująexnunc,
awięcodchwiliwydaniawyroku(np.wodniesieniudowyrokurozwo-
dowego)lubzmocąwstecznąextunc(np.przyunieważnieniumałżeń-
stwa).Wyrokdeklaratywnynatomiaststwierdzaistniejącystanprawny.
Wyrokustalający,takjakipowództwooustaleniestosunkuprawnego
34
Zob.K.Piasecki,Wyrokisądówpierwszejinstancji,sądówapelacyjnychorazSądu
Najwyższegowsprawachcywilnych,handlowychigospodarczych,Warszawa2007,s.95in.
35
Zdarzasię,choćsporadycznie,żewyrokoddalającymacharakterkształtujący,
np.wyrokczęściowooddalającypowództwodzierżawcyozasądzenieczynszuwskutek
uwzględnianiazarzutupozwanegodzierżawcy,żezwykłyprzychódzprzedmiotudzierżawy
uległzmniejszeniu(art.700k.c.).Zob.A.Marciniak[w:]W
.Broniewicz,A.Marciniak,
I.Kunicki,Postępowanie...,s.287.
36
SzerzejM.Allerhand,Kilkauwagowyrokachkonstytutywnych,PPC1936/10,
s.289in.;tenże,Kilkauwagowyrokachkonstytutywnych(dokończenie),PPC1936/11,
s.321in.
