Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Czynnikirozwojuosobniczegoczłowieka
•Epi
elementyfunkcjonującepozagenomemlubwdodatkudoniego,którepełniąrolę
genomtosiećzwiązkówchemicznychdoczepianychdołańcuchaDNAjako
znaczników.ModyfikująonegenombezzmianysekwencjiDNAiodgrywają
rolęwokreślaniu,któregenysąaktywowanelubwyciszanewokreślonejkomórce
zależnieodwewnętrznychpotrzebkomórkilubzewnętrznychczynnikówśro-
dowiskowych,takichjak:sposóbodżywiania,stylżycia,strespsychospołeczny,
określonestadiumchorobyiinnych.
Mechanizmyepigenetyczneuczestnicząwregulacjiekspresjigenów,rekombinacji
homologicznejinaprawieDNA,napoziomietranskrypcji,potranskrypcjiipotranslacji
idotycząDNAihistonów.Głównemechanizmyzaangażowanewregulacjęepigenetyczną
obejmująmetylacjęldemetylacjęcytozynyDNAwystępującejwparachcytozyna-guanina
(cis-epigenetycznakontrolaaktywnościgenów),potranslacyjnąmodyfikacjęhistonów
(trans-epigenetycznakontrolaaktywnościgenówpoprzezacetylacjęldeacetylacjęoraz
metylacjęldemetylacjęhistonów),przebudowęchromatynyiwyciszaniegenówzwiązane
zRNAprzezdziałalnośćniekodującychRNA(non-codingRNA,ncRNA)(ryc.3.9).
chromosom
DNA
Mechanizmyepigenetyczne
uruchamianeprzezczynnikiiprocesy
rozwój(wżyciupłodowym,dzieciństwie)
toksyny,chemikaliaśrodowiskowe
leki/farmaceutyki
starzeniesię
dieta
metylacjaDNA
grupametylowa
histon
gen
DNAniedostępne,genwyciszony
ogonhistonu
chromatyna
ogonhistonu
modyfikacjahistonów
DNAdostępne,genaktywny
problemyzdrowotne
chorobynowotworowe
chorobyautoimmunologiczne
zaburzeniapsychiczne
cukrzyca
marker
epigenetyczny
Ryci3i9iMechanizmyepigenetyczneiichzwiązekzezdrowiemczłowieka.Mechanizmyepigene-
tycznesąuruchamianepodwpływemwieluczynnikówiprocesów,takichjak:(1)rozwójwżyciupło-
dowymidzieciństwie,(2)toksyny,chemikaliaśrodowiskowe,(3)lekiifarmaceutyki,(4)starzeniesię
i(5)dieta.MetylacjaDNAzachodzi,gdygrupymetyloweprzyłączającsiędoDNAwyciszająlubakty-
wujągeny.Modyfikacjahistonuwystępuje,gdywiązanieczynnikówepigenetycznychz„ogonami”
histonówzmieniazakres,wktórymDNAjestowiniętywokółhistonówidostępnośćgenówwDNA,
któremająbyćaktywowane.Wszystkieteczynnikiiprocesymogąpowodowaćmiędzyinnymichoro-
bynowotworowe,chorobyautoimmunologiczne,zaburzeniapsychicznelubcukrzycę.Modyfikacjaza:
NationalInstitutesofHealth,https://commonfund.nih.gov/epigenomics/figure.Dostęp:styczeń2018
53
