Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Szkieletkręgowców–wiadomościogólne
21
wanezwieluwarstw,odkładanychprzezkomórkinabłonkanajegospodniej
powierzchni,alborozmaitetypysubstancjiszkliwopodobnych.Pojedynczą,
zazwyczajcienkąwarstwęzewnętrznązębiny(bezkanalikówdentynowych)
nazywamyczęstowitrodentynąlubenameloidem(ryc.1.4B,tabl.1C).Na
łuskachwczesnychrybpromieniopłetwychwystępujeganoina,uważanaza
odmianęprawdziwejemalii(patrzryc.8.13E),natomiastnaczubkachich
stożkowychzębówmogąbyćczapeczkizakrodyny,która,jaksięwydaje,jest
czymśpośrednimmiędzyemaliąienameloidem(ryc.8.14B).Szkliwonigdy
niekontaktujebezpośredniozkością.
1.3.
Pochodzenieszkieletukręgowców
Wliteraturzemożnaznaleźćwielekoncepcjinatematprzyczynisposobów,
atakżekolejnościpowstawaniaposzczególnychczęściszkieletukręgowców.
Stosunkowoniewielekontrowersjidotyczypowstaniaiewolucjiśródszkieletu.
Większośćnaukowcównaogółjestzgodnacodotego,żeunajprymitywniej-
szychkręgowcówśródszkieletbyłwyłączniechrzęstny,adopieropóźniejstop-
niowopojawiałysięskostnieniaochrzęstne(perychondralne),cienkąwarstwą
obramowującewewnętrznąmasęchrzęstną(np.puszkęmózgowąuosteostra-
ków).Późniejewolucjaprzebiegłazapewnedwiemadrogami:ukostnoszkie-
letowychczęśćwewnętrznauległaskostnieniuśródchrzęstnemu(endochon-
dralnemu),natomiastuchrzęstnoszkieletowychperychondralnakośćzastępcza
wtórniezanikła,anajejmiejscepojawiłasięchrząstkazwapniała,pełniąctę
samąfunkcję.Scenariuszewolucyjnychrząstka–kośćperychondralna–kość
endochondralnajestpotwierdzonyzarównowzapisiekopalnym,jakiwonto-
genezie(kolejnychstadiachrozwojuosobniczego)uwspółczesnychkostnosz-
kieletowych.Pomysł,żewewolucjichrzęstnoszkieletowychnastapiławymiana
kościperychondralnejnachrząstkęzwapniałą,jestwłaściwietylkohipotezą,
stojącąwopozycjidoszerzejprzyjmowanejteorii,wedługktórejcałachrząstka
rekinówjestpierwotnaiprawdziwakośćzastępczanigdysięunichniepojawiła.
Więcejdyskusjiwzbudzapowstanieszkieletuskórnego.Niewątpliwie
pojawieniesięgonastąpiłowcześniejniżwykształceniekościzastępczej,
jednakniejestjasne,czypierwszepowstałyrozległepłytyzkościskórnej,
czyteżdrobnełuski.PrzezznacznączęśćXXwiekudominowałateoria,że
pierwszymimineralnymiczęściamiszkieletukręgowcówbyłypłytypancerzy,
wytwarzanewgłębokichwarstwachskóry,adopieropóźniejzaczęłysiętwo-
rzyćelementyzębinowe.Teoriataopierałasięnazałożeniu,żenajprymityw-
niejszymikręgowcamioszkieleciemineralnymbyłyopancerzonebezszczę-
kowce(heterostrakiiosteostraki),znajdowanewgórnosylurskichidewońskich
