Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rytuały,obrzędy,ceremonie20
czynnyudziałwpracachjegoDteatrów”podczaspobytuwStanachZjednoczonych
iKanadzie.Należyrównieżwspomniećoprzełomowympojęciupublicznejreligii
(CivilReligion)RobertaBellaha,którywpołowielatsiedemdziesiątychwskazał,że
warstwaświatopoglądowa,dotyczącabyciaobywatelemamerykańskimipraktykiznią
związane,mogąbyćlepiejzrozumianeizinterpretowane,jeślibędziesięjerozumieć
jakoreligięzawierającąmityirytuały.
Punktemkulminacyjnymtychrozważańbyłowydaniew1977rokuprzezdwie
wiodąceamerykańskieantropolożki,BarbaręMyerho.iSallyMoore,tomutekstów
podznaczącymtytułemSecularritual[Świeckirytuał].Poszerzającsferęrytuałów
tak,byujęłazarównoichreligijne,jakiświeckieodpowiedniki,zakluczowąuznały
onekwestięDświętości”,którejpodstawowącechąjestniekwestionowalność.Jakpiszą
autorki:
Sakralnośćjestzpewnościąszersząkategoriąniżreligia[ł].Niekwestionowalnezałożenia
istniejąwświeckichpolitycznychideologiach,któreposiadająsacrumwsensie,wjakim
posiadająjązałożeniakażdejreligii.Świeckieceremoniemogąprezentowaćniekwestiono-
walnedoktrynyorazmogądramatyzowaćsocjomoralneimperatywy[ł].Jeślisferęreligijną
isakralnąpotraktujemyniejakosynonimy,wtedymożliwebędzieanalizowaniesposobów,
wjakiceremoniairytuałsąużywanewświeckichsprawachwspółczesnegożycia,bynadawać
autorytetilegitymizowaćstatusposzczególnychosób,organizacji,okazji,moralnychwartości,
światopogląduitp.Wtychkwestiachrytuałiceremoniasąstosowane,bystrukturyzować
iprezentowaćposzczególneinterpretacjespołecznejrzeczywistości[ł]Rytuałnietylko
przynależydobardziejustrukturyzowanejstronyspołecznegozachowania,możebyćrównież
konstruowanyjakopróbastrukturyzowaniasposobu,wjakiludziemyśląożyciuspołecznym
(tamże:3-4).
Wykorzystaneprzezautorkiujęciesakralnościjakoczegośwykraczającegopoza
ramyreligiiorazcechującesięniekwestionowalnościąwywodzisięzpracantropologa
RoyaRappaporta,którywiększączęśćswojejpracynaukowejpoświęciłzjawisku
rytuału.Zadebiutowałonw1968rokuksiążkąPigsfortheAncestors[Świniedla
przodków],któraspotkałasięzniezwyklesilnymodzewem,zarównopochwalnym,
jakikrytycznym.Wlatachsiedemdziesiątychukazałysięjegodwaważneteksty
(1979a,1979b),wktórychprzeformułowywałniektórekwestiespornezpoprzedniego
dziełaorazkontynuowałprzyjętąperspektywę.Obawpłynęłynadyskusjeorytuale
wnastępnychdziesięcioleciachażpoprzełomwieków,kiedyukazałosiępośmiertnie
jegomagnumopus,imponującerozmachemierudycjądziełoRytuałireligiawroz-
wojuludzkości(2007[1999]).Jegopodejścieróżnisięodklasycznejantropologii,gdyż
punktemwyjścianiejestrzeczywistośćsocjokulturowaijejznaczenia,leczbiologiczne,
ekologiczneiadaptacyjneuwarunkowaniaprzedstawicieligatunkuludzkiegowswo-
imśrodowisku(wostatniejksiążcezwróciłsięwwiększejmierzewstronębadań
kognitywistyczno-strukturalnych).WjegoujęciurytuałytoDkonwencjonalneakty
manifestowania,zapośrednictwemktórychjedenlubwieluuczestnikówprzekazuje
informacjedotycząceswegofizjologicznego,psychicznegolubspołecznegostanu
zarównosobie,jakiinnymuczestnikom”(2007:XXV).JakzauważaJensKreinath
(2005,online),byłatoprawdopodobniepierwsza,aprzynajmniejnajintensywniej
wswoimczasiekomentowanadefinicjarytuałupozbawionacałkowicieodniesieńdo
religii.DlaRappaportaDświętość”jestmechanizmemadaptacyjnym,posadowionym
