Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
I.Wprowadzenie
wDkwestiipolskiej”zajmowalibowiemtakżecarscyurzędnicy,aprzede
wszystkimprzedstawicielerosyjskiejspołecznościWarszawy.Prezentowalioni
wizjeDbuntowniczejPolski”,DrosyjskiejstrażynadWisłą”,Dwalkinarodów”
toczącejsięnazachodnimkrańcucesarstwa,jakrównieżhierarchizacjiimpe-
riumnaDrdzeń”iDnadgraniczneobrzeża”.Niektórzyspośródnichwyróżniali
sięenergicznądziałalnościąpublicystyczną,zapośrednictwemktórejstarali
siędotrzećdoszerokiej,wewnątrzrosyjskiejopiniipublicznej.DWarszawskie
lata”byłystałymmotywemmemoriałów,wktórychsprawdzeniczłonkowie
kresowegoaparatupaństwowegoorazliderzyopiniipublicznejupowszechniali
koncepcjeunarodowieniaimperium.Wzwiązkuztym,żeowiznawcyobcego
charakterupolskichrubieżycesarstwauzyskiwalicorazwiększywpływna
toczącesięwPetersburgupolitycznedyskusjenadDkwestiaminarodowymi”
iprzenikalidoodpowiednichorganówwydawniczychipartiipolitycznych,
wImperiumRosyjskimprzyczynialisiętakżedoDprowincjonalizacji”sto-
łecznejpłaszczyznywymianypoglądów12.Tewzajemnerelacjepomiędzypro-
wincjąametropoliąświadcząopowiązaniachistniejącychmiędzyperyferiami
acentrum.
PodjęcietematurosyjskiegopanowaniawKrólestwiePolskimwlatach
1864–1915pozwalanawglądwprocesytransformacyjnecharakterystycznedla
całościpaństwacarówwpóźnymokresiejegoistnienia.Chodzituocoświę-
cejniżtylkooopispetersburskiejdominacjiwodległejprowincjicesarstwa.
WodniesieniudoprzykładuKrajuNadwiślańskiegoniniejszapracastawia
więczasadniczepytanieoto,wjakisposóbnamiejscuimperialnepanowa-
niekształtowałosięwwarunkachzłożonegoizmiennegosplotuczynników
takichjak:aparatadministracyjnyitechnikiadministracyjne,pojęciowehory-
zontyisamookreślenieaktoróworazkonkretnedoświadczenia,kontaktyikon-
flikty.Pracapodnositeżkwestiędługofalowychoddziaływańtakiegoukładu
siłnaprocesylokalneorazzagadnienieichpozycjiwnadrzędnejstrukturze
cesarstwa.UwidaczniasiętutajheterogenicznośćImperiumRosyjskiego,zróż-
nicowanieaktorów,wysiłkiintegracyjne,jakrównieżsiłyodśrodkoweoddzia-
ływającenasystem.Generalniebowiemrzeczujmując:złożonośćimperialnego
panowaniawpaństwiewielonarodowościowymobserwowaćmożemyjedynie
przezpryzmattegotypulokalnychwspólnotkonfliktu.
12PorD.Chakrabarty,ProvincializingEurope.PostcolonialThoughtandHistoricalDifferen-
ce,Princeton2000.
