Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
fundamentemdlaopracowanychprzezarchitektówdrezdeńskichpóźniejszychmo-
numentalnychplanówSasów46.
ArchitektonicznekoncepcjepolskiegoMarinapotwierdzająjegowysublimowany
gustartystyczny,natomiastprzekładydziełobcychdowodząjegozainteresowań
literackichiteatralnych.Niejestwykluczone,żemyślącowłasnymogrodzie,wy-
obrażałsobiewjegoprzestrzeniakcjęczwartejpieśnipoematuL’Adonenoszącą
tytułPsyche,którąprzetłumaczyłnajęzykpolski,lubinnemonumentalnewidowiska
inspirowaneprzedstawieniamiwwirydarzachKrólaSłońce,zktórymłączyłygo
bliskiezwiązki47.
Dodaćmożna,żewzoryfrancuskieinspirowaływieluinnychmagnatówziem-
skicholigarchów,którzydziękiswymmożliwościomfinansowymitaniejsileroboczej
(opartejnagospodarcepańszczyźnianej)wznosilimonumentalnerezydencjeoto-
czoneogrodamiwrazzwkomponowanymiwichprzestrzeńteatramiogrodowymi.
Tworzylioniwtensposóbwidocznewkrajobraziepomnikiswejwładzy,wyrażające
ideologięabsolutyzmuibędącejednocześniepatrzączperspektywyhistorycznej
dowodempogłębiającegosięrozłamuiupadkupaństwa;magnacibowiembyliza-
interesowanitylkorealizacjąwłasnychplanów.Trochęsmutnajesttarefleksjawkon-
tekścieporuszonejwszkicuproblematyki.Rozjaśniająjedynieogrodyiogrodowe
teatryzarównote,któreprzetrwałydodzisiaj,jakite,którezracjinaturalnego
tworzywawymagającegociągłejpielęgnacjiniewytrzymałypróbyczasuiniecieszą
oczuwspółczesnychwidzów,alepamiętamyotym,żebyłyidziękiswymczęsto
niepowtarzalnymwaloromestetycznymbezwątpieniadostarczałyniezapomnia-
nychwrażeńiwzruszeń.
Summary
GREENTHEATERSINTHEARTANDCULTUREOFOLDPOLANDANDEUROPE
INTHECONTEXTOFOLDPOLISHLITERATURE.
AGLOSSTOTHESUBJECT
Thearticlepresentstheatersorganizedandbuiltintheopenair,mainlyingardens,which
inthesecondhalfofthe17thcenturywereanindispensablecomponentofparkandgarden
arrangements.Theirorigins,characteristicfeaturesanddevelopmentarediscussedfrom
46
PlanyMorsztynaiTylmananiezostałyzrealizowaneprawdopodobnieprzeztrudnościfinan-
sowezwiązanezwykupieniempotrzebnychgruntóworazwyjazdpoetyw1673rokudoFrancji.
Zob.ibidem,s.15.
47
ZFrancjąłączyłyJanaAndrzejaMorsztynabliskiestosunki;wroku1678poetauzyskałfrancu-
skiepoddaństwo,arokpóźniej,wroku1679zostałsekretarzemLudwikaXIVizłożyłmuprzy-
sięgęwierności.AutorPsychebyłzaangażowanywparaliżowanieantytureckichplanówJana
IIISobieskiegoidążyłdodetronizacjimonarchy.Powykryciuspisku,gdynasejmiew1683roku
królprzedstawiłdowodyzdradypodskarbiego,MorsztynzrzekłsięurzęduiwyjechałdoFran-
cji.DoRzeczypospolitejnigdyniewrócił.
48