Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Skutecznośćobrazów000
17
wianiuświatanaobrazachmyślałPlaton0Sprzeciwiałsięonprzytym
wszelkimpróbomodtwarzaniawidokówrzeczy0WPaństwiepisał:
flDoczegozmierzamalarstwowkażdymwypadku?Czydorzeczy-
wistości,żebynaśladowaćjąsamą,jakaonajest,czyteżdowyglądu–
jakonasięprzedstawia?Malarstwojestnaśladowaniemwidokuczy
naśladowaniemprawdy?”110Stanowiskotowynikałozjegopoglą-
dówmetafizycznych0JednakjużuPlotynapojawiasiękoncepcjaza-
kładającamożliwośćukazaniaidei:flObrazoweprzedstawienierze-
czystwarzapodstawędoodbieraniawpływuodswegowzoru,jest
jakbyzwierciadłemzdolnymuchwycićjegowygląd”120Formułujeon
wręczprogramdlasztuki,dającwskazówkimalarzom:flTrzeba,aby
przedmiotbyłbliskooka,abymógłbyćpoznanywswejprawdziwej
wielkościśBarwymajątęcechęwspólnązkształtami:blednięciejest
dlanichtym,cozmniejszaniesiędlakształtów;wielkośćzmniejsza
sięproporcjonalniedoblednięciabarw”130Przedmiotynależywięc
malowaćbezskrótówizniekształceńperspektywicznychwlokal-
nychbarwach,takiejakiesą,aniejaksięonejawią0Trzebaukazywać
niezjawiska,aRzeczySame0Mimożeobrazukazujerealneciało,
tomalarzniejemamiećnamyśli0To,conaprawdęprzedstawio-
ne–duchowe,maprzebijaćsięprzezmaterialnezjawisko,jakim
jestmalowidło0PodejściezaprezentowaneprzezPlotynazawierasię
wdrugimtypieobrazów–wyistoczeniu140Wyistoczeniewmiejsce
realnychformwprowadzaschematy,aorganiczneformygeometry-
zuje0Przedmiotyistniejąnaobraziewjednejpłaszczyźniebezprze-
strzeni,zwszystkimiważnymiszczegółami,którewnormalnym
oglądziebyłybyniewidocznealbozamazane0Wtradycjieuropejskiej
zwykledominujetypobrazu-odbicia,aleteoriasztukiPlotynazna-
lazłaswąkontynuacjęwmyśliOjcówKościoła,apraktykawsztuce,
zwłaszczawczesnegośredniowieczaiwtradycjiikony0Rozumienie
obrazówjakowyistoczeńtrafnieilustrujemyślJanazDamaszku:
flObrazamisąrzeczywidzialnedlaniewidzialnychiniedającychsię
ujawnić:obrazywyrażająjezmysłowodlasłabegodomysłu0Przez
11
Platon,Państwo,tłum0W0Witwicki,Wyd0Antyk,Kęty2003,X598a–b0
12
PlotynIV3,11,cyt0za:W0Tatarkiewicz,Historiaestetyki,t01,PWN,Warszawa
1988,s03000
13
PlotynII8,1,cyt0za:W0Tatarkiewicz,op.cit0,t01,s03020
14
J0Krupiński,Wzornictwo/design.Studiumidei,AkademiaSztukPięknych,Kraków
1998,s0910
