Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ikonstytuowania,możeefektywniepełnićrolęnarzędziasłużącegodoopisu
rzeczywistościedukacyjnejosobyzgłębokąniepełnosprawnościąintelektualną?
11
Myślę,żepewnymrozwiązaniemjestodwoływaniesiętylkodotychterminów
wchodzącychwskładaparatupojęciowegopolskiejpedagogikispecjalnej,które
będątworzyłyinstrumentariumdeskrypcyjnerzeczywistościedukacyjnejosoby
zgłębokąniepełnosprawnościąintelektualną.
Wzwiązkuzpowyższymprzedstawięzastosowanyprzezsiebieaparatpo-
jęciowy,pomijającjednocześniedyskusjędotyczącąustaleńterminologicznych,
definicyjnychiklasyfikacyjnychzawartąwliteraturzeprzedmiotu,któraniejest
przedmiotemmojegobadawczegozainteresowania(por.Krause,2009;Krause,
2010).Waparaciepojęciowymsłużącymdodeskrypcjirzeczywistościedukacyj-
nejosobyzgłębokąniepełnosprawnościąintelektualnąistotnebyłydlamniete
pojęcia,któresłużądoopisuprocesówwniejzachodzących.
Wrzeczywistościedukacyjnejosobyzgłębokąniepełnosprawnościąintelek-
tualnąmożnawyróżnićdwanajistotniejszeprocesywniejzachodząceiodgry-
wającekluczowąrolędlaosobyzgłębokąniepełnosprawnościąintelektualną,
amianowicieedukacjęirehabilitację.
Pierwszeznich,tj.edukacja,należydokategoriitychpojęćpedagogicznych,
którezdaniemRubachy(2009,t.1,s.25)charakteryzująsięnajwyższymstopniem
ogólnościiniejednorodności.Jestonodefiniowane,jakoΠogółoddziaływańsłu-
żącychformowaniusię(zmienianiu,rozwijaniu)zdolnościżyciowychczłowieka”
(Milerski,Śliwerski,2000,s.54;por.Rubacha,2009,s.25).Mającnauwadze
dbałośćoprecyzjęinstrumentariumdeskrypcyjnegorzeczywistościedukacyjnej
osobyzgłębokąniepełnosprawnościąintelektualną,dokonamjegooperacjonali-
zacjiwstopniunajbardziejmożliwym,poprzezskupieniesięnatychelementach
definicjiedukacji,któremogąimplikowaćjegoniejednorodność,atymsamym
wieloznaczność,amianowiciena:a)ogółoddziaływań,b)zmienianie,rozwijanie,
c)zdolnościżycioweczłowiekadotycząceróżnychobszarówjegofunkcjonowa-
nia(por.Rubacha,2009,s.25).Przezogółoddziaływańbędęrozumiałatylko
te,którewodniesieniudoosobyzgłębokąniepełnosprawnościąintelektualną
będąmiałycharakterinstytucjonalny,wramachktórychodbywająsięzajęcia
rewalidacyjno-wychowawczeprzeznaczonedlaosóbzgłębokąniepełnospraw-
nościąintelektualnąbezwzględunaichramyorganizacyjnespecyficznedladanej
instytucji(por.ibidem).Zmienianieirozwijanie-procesy,któreskładająsięna
formowanie,októrymtraktujedefinicja,wkontekścieporuszanejproblematyki
będęodnosiłatylkodotych,którezmierzająwkierunkuwcześniejprzyjętego
celu/celówrealizowanego/nychwramachzajęćrewalidacyjno-wychowawczych
11Kowalikzauważa,żeaparatpojęciowy,któremumożnapostawićzarzutbrakuprecyzji,facy-
litujeideologizacjęwiedzy,któraniesłużyaniprocesowibadawczemu,anijegouczestnikom,jak
równieżjegopotencjalnymbeneficjentom,którymiwodniesieniudoobszarupedagogikispecjalnej
sąosobyzniepełnosprawnościąintelektualną(Kowalik,1996a,s.53-54;por.Oleś,2005,s.75).
20
