Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
DrugapołowaXVIwiekujestczasemszczególnymdlamiastaGdańska,
które-obokświetnegodworemkrólewskimiAkademiąKrakowa-staje
sięcorazważniejszymośrodkiemnaukiikultury.Przyczyniasiędotego
niewątpliwiepowstaniew1538rokudrukarni,prowadzonejpoczątko-
woprzezprzybyszazFlandrii-FranciszkaRhodego,apotemprzezjego
synaJakuba,przyczyniasięinauguracjaw1558rokustudiumparticu-
lare,dziesięćlatpóźniejzwanegojużGimnazjumGdańskim1,apotem
GimnazjumAkademickim,przyczyniasięwreszciewydanydlamiasta
wtymsamym1558rokuprzezkrólaZygmuntaAugustaedyktotoleran-
cjireligijnej,dziękiktóremubramygrodunadMotławązostająotwarte
dlawszelkiegorodzaju,nierzadkobardzoutalentowanychróżnowierców.
Następujewówczasrozkwitpoezji,wpierwszejpołowiestuleciarepre-
zentowanejprzezKrzysztofaSuchtena,amożejeszczebardziejprzez
JanaDantyszka,wdrugiejpołowieXVIwiekuuprawianejwgłównej
mierzeprzezprofesorówGimnazjum,naprzykładAchacegoCureusa,
MichałaRetella,HenrykaMollera,czySzkołyPannyMarii,jakchoćby
przezjejwybitnegorektoraWalentegoSchrecka.Odnauczycielihuma-
niorówoczekujesięniejakoumiejętnościtworzeniawierszy-naturalnie
wjęzykachstarożytnych,połacinielubpogrecku-iwygłaszaniamów2.
1Zob.np.ConstitutionovagymnasiiDantiscani[ł],Gedani1568,czylinowyszkol-
nystatutogłoszonyprzeztrzeciegozkoleirektora,AndrzejaFranckenbergera.Współczesne
wydanietegostatutu,zbogatymkomentarzemiprzekłademnajęzykpolski,możnazna-
leźćwczterotomowejpublikacji:GdańskieGimnazjumAkademickie,t.2:Wybórźródeł
zXVIiXVIIwieku,red.L.Mokrzecki,Gdańsk2008,s.21-65.MariaPelczarowawksiążce:
ZdziejówoficyndrukarskichwGdańsku(w.XVI-XVIII),BRocznikGdański”1955,t.14,
s.146-147,twierdzi,żeoficynawydawniczaFranciszkaRhodegoijegonastępcówbyłaofi-
cjalnądrukarniąRadyMiastaiGimnazjum,choćżadenzczłonkówtejrodzinyniepodpisy-
wałsięBSenatusetGymnasiiTypographus”.
2JózefBudzyński(Paideiahumanistyczna,czyliwychowaniedokultury.Studium
zdziejówklasycznejedukacjiwgimnazjachXVI-XVIIIwieku[naprzykładzieŚląska],
7
